چرا خبرنگاری به عنوان شغلی سخت و زیان‌آور قلمداد میشود؟ جان‌برکفانی با سلاح قلم
به گزارش بخش فرهنگی سایت خبرمهم، شاید تصور شما از یک خبرنگار کسی باشد که یک قلم و خودکار دارد و دنبال مسئولی می‌گردد که پاسخ پرسش‌هایش را بدهد، شاید هم فردی را تجسم می‌کنید که روبه‌روی مانیتوری نشسته و مشغول تایپ خبری است. گرچه اینها تصور نادرستی از خبرنگار نیست اما خبرنگاری زوایای دیگری هم دارد که سالانه منجر به کشته شدن چندین تن از آن‌ها میشود.
امروزه شغل خبرنگاری جزو شغل‌های پر خطر در دنیا محسوب میشود، خبرنگاران خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری، روزنامه‌نگاران، دبیران، سردبیران و حتی عکاسان و تصویربرداران خبری همگی تحت یک عنوان تلقی می‌شوند و آن هم خبرنگاری است.
حرفه خبرنگاری حرفه‌ای سخت در کنار زیبایی‌های خاص خودش است، گاهی در جامعه ما از سختی کار خبرنگاران سخن به میان می‌آید و هرکس در حد شناخت خود از این شغل پردردسر، پراسترس و پرتنش و نیز شغلی که گاهی با وجود سختی‌های کشنده‌اش شور و شیرینی را نیز به همراه دارد، سخن می‌گوید، ولی تا زمانی که افراد در این جایگاه قرار نگیرند و با سختی‌های آن دست و پنجه نرم نکنند کسی این شغل پرمشغله، سخت و کم درآمد را لمس نمی‌کند.
خبرنگاری گاهی چنان شغل سختی است که جان خبرنگاران را نیز تهدید می‌کند. در سال ۲۰۱۶ میلادی دست کم ۷۴ خبرنگار در سرتاسر جهان به قتل رسیدند که حدود دو سوم تلفات و قتل خبرنگاران در این سال در مناطق درگیر جنگ و بحران بود.
دست کم ۶۵ خبرنگار در سال ۲۰۱۷ جان خود را در رابطه با کارشان از دست دادند. حدود نیمی از این قربانیان در مناطقی فارغ از مناقشه و درگیری‌های مسلحانه زندگی می‌کردند.
طی سال ۲۰۱۸، هشتاد خبرنگار در سراسر جهان کشته شدند. سال ۲۰۱۷ میلادی، شمار خبرنگاران قربانی ۱۵ تن کمتر بود. بیشترین خبرنگاران در افغانستان کشته شدند.
در سال ۲۰۱۹، حداقل ۴۹ خبرنگار یا کارمند رسانه‌ای کشته شدند که شمار اندکی از آن‌ها در مناطق جنگی بودند.
در سالی که گذشت نیز حداقل ۵۰ خبرنگار و فعال رسانه‌ای در سراسر جهان کشته شده‌اند.
بنابر این آمار، خبرنگاری اصلا شغل ساده‌ای نیست. خبرنگاری شغلی است به ظاهر لذت‌بخش و شیرین، اما در باطن انبوهی از رنج‌ها و مشکلات طاقت‌فرسا را به همراه دارد که سختی کار خبرنگاری را دو چندان می‌کند. خبرنگار گاهی مجبور است حتی خانواده‌اش را هم فراموش کند. در بسیاری از کشورهای دنیا، خبرنگاری شغلی سخت و زیان‌آور شمرده میشود. در کشور ما نیز سال ۱۳۸۶ خبرنگاری در رده شغل‌های سخت و زیان‌آور قرار گرفت. بنابر به ماده ۱۱ آیین نامه اجرایی تبصره (۲) الحاقی ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، موضوع تصویب نامه هیات وزیران در سال ۸۶، شغل خبرنگاری صراحتاً به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور عنوان شده و مصادیق آن طی مصوبات هیات وزیران در سال ۸۳ تصریح شده است.
اما چرا خبرنگاری باید در تمام دنیا جزو مشاغل سخت و زیان‌آور به حساب بیاید؟ خبرنگاری شغلی ۲۴ ساعته است که استرس، سختی، تخصص، مهارت، درگیری فکری برای نگاشتن یک خبر یا گزارش و … اجزای جدانشدنی آن هستند.
شاید ساعت‌ها ذهن یک خبرنگار درگیر یک تیتر و یا موضوعی باشد که می‌خواهد در مورد آن بنویسد یا ساعت‌ها استرس و اضطراب فکری برای برنامه‌ای دارد که قرار است در آینده نزدیک آن را پوشش دهد.
اهمیت یک خبر یا گزارش زمانی است که او می‌خواهد هم زبان گویای مشکلات مردم، کمبودها، نارسایی‌ها و بیان حقایق باشد و هم با تزبینی و هوش با بازی با کلمات و واژه‌ها مطلبی را خلق کند که باعث تزریق امید در جامعه و تقویت فعالیت و تلاش افرادی باشد.
خبرنگار در مسیر حرفه‌اش زمان نمی‌شناسند و بسیاری از سختی‌ها را به جان می‌خرند و در سرمای زمستان، بارش باران، زمان بحران‌های مختلف مانند سیل و زلزله یا جنگ و درگیری به میانه میدان می‌رود تا با ارائه اخباری درست و دسته اول در راستای آگاه‌سازی جامعه گام بردارد.
خبرنگار باید بتواند با در خطر انداختن امنیت خود، فسادهای احتمالی در جامعه را پیگیری کند و در مسیر هدف خود، بتواند دموکراسی و عدالت‌خواهی را ترویج کند.
از سوی دیگر یک خبرنگار هر روز در معرض اخبار منفی بسیاری قرار دارد که سلامت روحی او را نیز مورد تهدید قرار می‌دهد.
حسین ابراهیمی، روانشناس و مدرس دانشگاه در این‌رابطه گفت: این شغل به عنوان یکی از مشاغل پرخطر نیازمند ارتقاء سلامت روان از طریق مدیریت استرس، بروز احساسات درونی، بهره‌گیری از معنویات و گاه کمک مشاوران و روانشناسان است.
وی ادامه داد: خبرنگاری به عنوان یک حرفه استرس‌زا سبب تجربه احساسات و عواطف هیجانی میشود و به دلیل ارتباط مداوم با اخبار و اطلاعات عملکرد شخصی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی افزود: یک خبرنگار فارغ از مصائب حرفه خبرنگاری با چالش‌های متداول روزانه همچون مشکلات اقتصادی، خانوادگی و اجتماعی روبه‌رو است و باتوجه به ماهیت حرفه خبرنگاری اضطراب و استرس شدیدی را متحمل میشود.
وی تصریح کرد: تهیه خبر عمدتا در مناطق پرخطر مثل جنگی انجام میشود و رقابت‌های کاری در تهیه خبر دست اول و به روز نیز بر این استرس می‌افزاید. گاه همزمان شدن ۲ رویداد مهم در زندگی شخصی و حرفه‌ای همچون وقوع اتفاقات خبری مهم و قرار ملاقات ازدواج نیز خبرنگاران را در درگیر تناقض و فشارهای روانی شدیدی می‌کند.
این مشاور تاکید کرد: یک خبرنگار به عنوان یک انسان احساسات و عواطف متعددی را تجربه می‌کند؛ تحت تاثیر آینده مبهم شغلی قرار می‌گیرد؛ عاشق میشود؛ آثار و تبعات روانی این احساس را تجربه می‌کند و بنا براین به همراه اضطراب حرفه خبرنگاری بیش از دیگران نیازمند مدیریت استرس است.
وی همچنین با اشاره به استرس حاد و مزمن اضافه کرد: گاه اضطراب کوتاه‌مدت و موقتی و گاه پایدار و بلندمدت است؛ استرس حاد می‌تواند به منظور تحریک آدمی برای انجام وظایف و دستیابی به اهداف و مقاصد سودبخش باشد، اما استرس مزمن به طور حتم آسیب‌زا خواهد بود.
ابراهیمی مقدم همچنین با اشاره به اثرات جسمانی این اضطراب یادآور شد: بدن برای مقابله با استرس به ترشح هورمون آدرنالین اقدام و سطح کورتیزول را افزایش می‌دهد. تداوم این ترشحات سبب افزایش ضربان قلب، تعریق و تنش‌های عضلانی میشود./ابتکار
