تهران و ترسی به نام زلزله

به نقل از روزنامه گاردین، آخرین زلزله بزرگ توکیو مربوط به سال ۱۹۲۳ بوده است. کارشناسان تخمین می زنند که زلزله بعدی با این ابعاد در توکیو حدود یک قرن بعد با ۷ ریشتر و قبل از سال ۲۰۵۰ رخ می دهد. اثرات این زلزله ویرانگر خواهد بود. بر اساس یک تخمین رسمی این زلزله با ۳/۷ ریشتر شمال توکیو را خواهد لرزاند و احتمالا ۹۷۰۰ نفر را خواهد کشت و ۱۵۰ هزار نفر نیز زخمی خواهند شد.

موج قابل انتظاری از ۳/۳۹ میلیون نفر آسیب دیده در روز بعد از فاجعه و بیش از ۲/۵ میلیون نفر بحران زده در روزهای آتی وجود خواهد داشت و این در حالی است که ۳۰۰ هزار ساختمان تخریب خواهند شد و زلزله به خودی خود می تواند موجب آتش سوزی شود.

این زلزله می تواند فاجعه ای با اثرات مخرب تر از بمباران آمریکا در توکیو در مارس ۱۹۴۵ داشته باشد که ۱۰۰ هزار نفر کشته شدند و بیش از ۲۶۷ هزار ساختمان تخریب شد.

زمانی که زلزله به وسعت ۹/۷ ریشتر جزیره اوشیما را در ۶۲ کیلومتری جنوب مرکز توکیو لرزاند، حدود ظهر یکم سپتامبر ۱۹۲۳ بود. هزاران ساختمان نابود شدند. آتشی که از اجاق های گاز در خانه ها شروع شد خانه ها را سوزاند. کسانی که از زلزله نجات پیدا کردند عواقب بعدی را جهنمی در زمین توصیف کردند. ترکیب کشته و زخمی ها که به صورت رسمی اعلام شد بیش از ۱۰۵ هزار نفر در توکیو و یوکوهاما بود. البته بعضی گزارش ها گفته اند که تبعات حادثه بیش از این بوده است.

شهر آماده

توکیو راه زیادی را از سال ۱۹۲۳ طی کرده است. اگر شهری برای زلزله آماده شده باشد، آن شهر توکیو است. مدرن ترین آسمان خراش ها طراحی شدند که بتوانند در نوسان قرار گیرند، پارک ها مجهز به توالت های پنهان اضطراری شدند و نیمکت ها(درپارک) مجهز به اجاق گاز شدند و شهر مجهز به بزرگ ترین آتش نشانی جهان شد، به صورت ویژه اموزش دیدند که در مقابل شعله های آتش که بعد از زمین لرزه نمایان می شود چطور مقابله کنند.

رابین تاکیشاکی، متخصص مقابله و آمادگی در مقابل حوادث، می گوید: ژاپن به دلیل زیرساخت های مستحکم و تکنولوژی لرزش مشهور است. اگر شما به آسمان خراش ها در توکیو نگاه کنید باور کردنی نیست که چه میزان از تکنولوژی پیشرفته به ویژه در موضوع لرزش در آن به کار گرفته شده است اما نگرانی من آماده کردن جامعه است.

او ادامه می دهد: «در یک زمین لرزه بزرگ در اینجا… به صورت مشخص زیرساخت ها  از جمله برق، گاز و آب از بین می روند.» دولت توکیو می گوید که بعد از یک زلزله بزرگ در این شهر هدف آنها بازسازی قدرت در یک هفته است  و در یک ماه منابع آب و در طول دو ماه گاز را بازمی گردانند. «زمانی که شهری به این بزرگی دارید و شاهراه های اصلی از بین می روند، یک مشکل قابل توجه وجود دارد.»

لوییس می گوید که درست است که توکیو بزرگ ترین مرکز آتش نشانی در جهان را در اختیار دارد اما زلزله داخلی در توکیو می تواند سرویس های اضطراری را از کار بیاندازد.

خانه های امن 

از صاحبان خانه در توکیو درخواست می شود که مبلمان را به دیوار ایمن کنند و با استفاده از پایه زیر کابینت ها آنها را پایدار کنند و پدهای مخصوص ضد لغزش زیر پایه صندلی و میز استفاده کنند. به شهروندان توکیو همچنین توصیه می شود که همیشه غذای اضافه، قوطی کنسرو و بطری آب خریداری کنند. همچنین بسته لوازم اضطراری شامل چراغ قوه، رادیو، باطری، داروهای مورد نیاز روزانه همراه داشته باشند. مغازه ها «بسته توالت اضطراری» می فروشند که می تواند در مواقع قطع آب به توالت استاندارد خانگی متصل شود. آنها به خوبی آموزش دیده اند که در زیر میزها پناه بگیرند  یا بالش را روی سر خود نگه دارند تا در مقابل اشیاء در حال سقوط ایمن باشند.

در زمان زمین لرزه ممکن است تعداد زیادی از مردم توکیو  در حال سفر با مترو یا قطار باشند. مسئولان مترو در توکیو  می گویند زیرساخت های آن در مقابل لرزش تقویت شده اند و در صورت لرزش شدید قطارها  متوقف می شوند. به مسافران توصیه شده است که محکم به بندهای دستی و تسمه ها بچسبند.

توکیو مستعدترین شهر در مقابل زلزله

اگر همه این مسائل نگران کننده به نظر برسد، ممکن است به این دلیل باشد که ژاپن منحصر به فرد  و مستعد فاجعه است. زمین لرزه ها، سونامی ها و حصبه ها مرتباً آن را ویران می کنند. قدرتمندترین زمین لرزه که تاکنون در ژاپن به ثبت رسیده است، زمین لرزه ۹ ریشتری در ساحل شمال شرقی است که در مارس ۲۰۱۱ رخ داد. این زمینه لرزه محور زمین را تا ۲۵ سانتی متر تغییر داد و جزیره اصلی این کشور یعنی هونشو  ۲.۴ متر به ایالات متحده نزدیک شد. در حدود ۲۰ هزار نفر زندگی خود را در سونامی از دست دادند.

ناوشی هیراتا، استاد زلزله شناسی در انستیتوی تحقیقات زلزله دانشگاه توکیو، می گوید که این شهر در معرض خطر خاصی است زیرا دو پهنه اقیانوسی در حال پیشروی در این منطقه  هستند و به دلیل اینکه توکیو بر روی دشت کانتو قرار دارد، یک سازه زمین شناسی است که به راحتی متزلزل  می شود.

ژاپنی ها با مفهوم بلایای طبیعی عادت دارند. مدارس و شرکت ها معمولاً در ۱ سپتامبر، سالگرد وقوع زلزله سال ۱۹۲۳ که اکنون به عنوان روز پیشگیری از حوادث شناخته می شود، دوره آموزش های اضطراری را برگزار می کنند. دولت توکیو، یک دفترچه ۳۸۸ صفحه ای را با عنوان «بیایید آماده شویم» منتشر و اعلام کرده است که مردم از بلایای طبیعی می توانند چه انتظاری داشته باشند و چطور می توانند ریسک آن را کاهش دهند.

شهر همچنین در حال تقویت و توسعه زیرساخت ها است. اگرچه تصویر بین المللی از آسمان خراش های مدرن گیج کننده است  اما متخصصان نگران بخش سنتی  شهر هستند: خانه های چوبی نزدیک به هم که می توانند به سرعت آتش را پخش کنند.

خانه های چوبی آتش زا

نوبوتادا تومینگا، یک مقام از دفتر توسعه شهری توکیو می گوید: همچنان خانه های چوبی  ۱۳ هزار هکتار از توکیو را در بردارند که ۷ درصد از کل توکیو است. یک پروژه که اخیراً به اتمام رسیده است شامل نصب ضد حریق در پیادروهای حومه شهر است.

شهر همچنین  شبکه ای از جاده های اصلی برای آتش نشان ها و وسایل نقلیه نجات در اختیار دارد. این جاده ها با یک ماهی سر آبی مشخص شده اند که با نام «ناموزا»، موجودی که در اساطیر به عنوان عامل زمین لرزه در ژاپن شناخته می شود، مشخص شده اند. شهر همچنین سه هزار مدرسه، مراکز اجتماعی و سایر مراکز عمومی را به عنوان مراکز تخلیه در زمان بحران  انتخاب کرده است که در حدود هزار و ۲۰۰ مرکز برای کسانی که نیاز به مراقبت های ویژه دارند در نظر گرفته شده است.

مردم بعد از زلزله در محل کار خود بمانند 

دولت  توکیو در مواجهه با چشم انداز آسیب  ۵.۲ میلیون نفر از مردم در زلزله بزرگ، قصد دارد  از حرکت دسته جمعی کارگران که به خانه باز می گردند جلوگیری کند و به مردم توصیه می کند در صورت امکان در محل کار یا مدرسه خود بمانند.

بر این اساس، اپراتورهای تجاری مورد استفاده قرار می گیرند تا حداقل سه روز  آب آشامیدنی، مواد غذایی و سایر ملزومات را حفظ کنند تا کارمندان در مواجه با یک فاجعه به منابع کافی دسترسی داشته باشند. دولت همچنین برای آن دسته از افرادی که جایی برای رفتن ندارند سرپناه های موقت  تعیین کرده است.

در همین حال، بیش از ۵۰ سایت در سراسر توکیو به عنوان پارک های پیشگیری از حوادث تعیین شده است. در مواقع عادی، آنها برای پیک نیک و سایر تفریحات مربوط به اوقات فراغت استفاده می شوند  و از هر لحاظ شبیه پارک های معمولی هستند به جز یک شبکه که در منطقه حصارکشی شده است. پس از وقوع یک فاجعه، روکش های پناهگاه ها برداشته می شود و صندلی های مخصوص و چادرهای حریم خصوصی روی آنها قرار می گیرد و آنها را به توالت اضطراری تبدیل می کند. در ضمن، نیمکت های این پارک به اجاق های آشپزی تبدیل می شوند.

آسمان خراش های متحرک 

مشهورترین ساختمانهای ضد لرزه در توکیو هستند. مرکز زمین لرزه سال ۲۰۱۱ در فاصله حدود ۲۳۰ مایلی (۳۷۰ کیلومتری) از توکیو قرار داشت اما این شهر همچنان لرزهای گسترده و قوی را شاهد بود. فیلم هایی قابل مشاهده نشان می دهد که آسمان خراش ها مانند نسیم در حال تکان خوردن هستند. این ساختمان ها دقیقا همان کاری را می کردند که برای آن طراحی شده بودند. خمیدگی و انعطاف به جای از هم پاشیدن.

آسمان خراش های جدید در توکیو دارای طیف وسیعی از دستگاه های ضد لرزه ای، از جمله «میراگرهای»  بزرگ هستند تا مانند آویزهای شوک، به عنوان یک آونگ ودر  مقابله با امواج زلزله عمل کنند. نوسان دادن توسط لنت های لاستیکی یا پایه های پر از مایع انجام می شود.

این کشور از فجایع گذشته نیز آموخته است. در زمین لرزه کوبه در سال ۱۹۹۵، بسیاری از ساختمان های متلاشی شده قبل از اجرای استانداردهای سختگیرانه در سال ۱۹۸۱ ساخته شده اند. طبق  مطالعه دانشگاه توکیو، تقریباً ۹ ساختمان از ۱۰ ساختمان در این شهر با استانداردهای ضد لرزه ای مطابقت دار ند.

این شهر همچنین پروژه هایی را برای کاهش خطرات سایر حوادث طبیعی  مانند سیل و طوفان به اجرا درآورد. آنها شامل سیلاب ها و نهرها برای محافظت از دشت های شرقی و بهبود کانال های رودخانه ای و انحرافی است.

یکی از برجسته ترین پروژه های زیرساختی به عنوان G-Cans شناخته می شود، یک پروژه ساختمانی ۱۷ ساله که در سال ۲۰۰۹ با هزینه گزارش شده ۲۳۰ میلیارد ین (۱.۷ میلیارد پوند) به اتمام رسید. قوطی های G با  ۶۵ متر ارتفاع می تواند آب اضافی را برای جلوگیری از جاری شدن سیل جمع کند. این قوطی ها که در سیلوها هستند به یک تونل به طول ۶.۵ کیلومتر وصل می شوند که اجازه می دهد تا آب درون یک مخزن بزرگ ذخیره سازی زیرزمینی جریان یابد.