بحران کرونا؛ پیش‌قراول تغییرات بنیادین؟

به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم،  این پژوهشگر در توصیف این روزها عنوان کرد: چارلز دیکنز نخستین بند از رمان داستان دو شهر را با این جمله آغاز می‌کند: «بهترین روزگار و بدترین ایام بود.» و در ادامه می‌نویسد: «دوران عقل و زمان جهل بود. روزگار اعتقاد و عصر بی‌باوری بود. موسم نور و ایام ظلمت بود. بهار امید بود و زمستان ناامیدی. همه چیز در پیش روی گسترده بود و چیزی در پیش روی نبود، همه به سوی بهشت می‌شتافتیم و همه در جهت عکس ره می‌سپردیم.» (برگرفته از وبسایت ترجمان) شروع قرن ۲۱ شاید شبیه ترین توصیف این جملات دیکنز است.

وی ادامه داد: انسان قرن ۲۱ در ادامه قرن بیستم، فناوری را روز به روز کاملتر می کرد و جهان با فناوری های معجزه گر مبتنی بر اینترنت رویایی ترین شکل مصرف را در جهانی که روز به روز گرمتر و گرمتر می شد، در جهانی با صدها کلان شهر آلوده که سالیانه ۷ میلیون نفر در آن به خاطر آلودگی هوا می مردند ممکن می ساخت، جهانی که هر کسی بی توجه به «دیگری» لذت، شهرت و ثروت را حق مسلم خود می پنداشت. در جهان «مصرف حریصانه» اقیانوس ها، جنگلها، رودخانه ها و حتی بیابانها و کل حیات روی خاک و زیر آب هر روز بیشتر و بیشتر با غارتگری انسان به تحلیل می رفتند و صدها گونه حیاتی در کنار زندگی های باستانی قبیله ای با فعالیت های انسان مغرور فناور از کره زمین محو شدند و در جهانی نابرابر منابع زمین به دست ۱۰ درصد از مردم غیرمسئولانه غارت شده و کم و بیش توسط ۹۰ درصد باقی مانده غیرمسئولانه مصرف می گردید.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: بسیاری از فعالان محیط زیست و دانشمندان بارها و بارها به این غارتگری و نابرابری اعتراض کرده و هشدار می دادند اما نه گوش شنوایی در این جهان پر هیاهوو پر زرق و برق می شنید و نه غرور سیاستمداران اجازه میداد لختی به آینده زمین بیاندیشند.

وی ادامه داد: این وقایع تا همین سه ماه پیش، درست در هنگامه آغاز ۲۰۲۰ سال هر روز و هر دقیقه تکرار می شد و به نظر می رسید که هیچ مانعی نمی توانست جلو تجاوزگری انسان هوشمند با ابزار ابر هوشمندش بگیرد. اما درست در هنگامی که انسانهای قدرتمندمشهور، ثروتمند و برابرتر بر فرش قرمز هنر و سیاست و اقتصاد جوایزشان می گرفتند و جلو صدها دوربین لبخندهای پیروزمندانه می زند در حالی که میلیاردها نفر از خانه ها و زاغه با دیده حسرت بار به آنها نگاه می کردند؛ خبر ظهور ذره ای کشنده در جهان آن هم در بازاری در چین که خود نماد تجاوز بشریت به محیط زیست و موجودات بی دفاعش است پیچید وهمه را متحیر ساخت.

مدیر کارآفرینی و پژوهش دانشگاه پیام نور مرکز بوشهر تاکید کرد: ویژگی منحصربه فرد این ذره از حیات که به زودی مرزها را درنوردید این بود که همه را مجبور می کرد برای بقا به «دیگری» بدون در نظر گرفتن موقعیت و مرتبه اجتماعی توجه کنند و «هراس از مرگ» موجب شد که مرزهای جغرافیایی، ثروت، شهرت که علاوه بر پروتکل های سیاسی و قوانین و سنت‌های اجتماعی با مرزی به نام «مصرف حریصانه» نیز از هم جدا شده بودند به یکباره فرو ریزد و همه انسانها بی توجه به آن مرزبندی ها با ترس به دستها، دهانها و چشمهای هم چشم بدوزند. مظاهر فرهنگ و ادب و مناسبات انسانی، کافه ها، رستوران ها، هتل ها و هر آنچه نشانه متمدن بودن انسان مدرن بود حالا تهدیدی علیه سلامت و قلمرو بود و به ناچار تعطیل شد.

وی اظهار کرد: نکته جالب این است اصطلاحی که پیش از این فقط برای نشان دادن نابرابری معنا داشت به پروتکلی برای زنده ماندن بدل گشت: «فاصله اجتماعی». متخصصان اپیدمی و بهداشت جهانی به همه جهانیان اعلام کردند اگر می خواهید زنده بمانید، در هر مقام و مرتبه اجتماعی که هستید در خانه بمانید و اگر بیرون از خانه برای خرید مایحتاج ضروری می روید فاصله اجتماعی را رعایت کنید و از یکدیگر دور بایستید. فاصله اجتماعی اصطلاح عجیبی است، معنای آن یعنی در بوسیدن، در آغوش گرفتن و گروهی نشستن و کار کردن ممنوع است؛ یعنی کافه نرفتن، سفر نکردن، هتل نرفتن، فیلم و سینما و ورزش و مسابقه ها را تعطیل کردن و تنها ماندن و تنها زیستن و به جهان و وقایع آن تنها نگریستن. و این یعنی زندگی مدرن و عادت‌ها را برای مدتی در پرانتز قرار دادن. تا کی؟ کسی نمی داند. و عامل همه اینها یک ذره از حیات می باشد و آنهم درست در زمانی که فناوری در اوج خود قرار دارد.

او تصریح کرد: انسانی که با ربات ها جراحی می کند، اعضای بدن را معاوضه می نماید و انواع مصنوعی اش می سازد، اکنون با حریفی نادیدنی روبرو شده که فعلا فقط با شستن مکرر دستها در هر مرتبه و جایگاه اجتماعی و در خانه ماندن و تغییر سبک زندگی می تواند با آن مقابله کند و چنانچه واکسنی برای آن پیدا شود نیز بدون در نظر گرفتن جایگاه و طبقه اجتماعی همه انسانها در تمام کره زمین باید از آن بهره گیرند و راهی جز این وجود ندارد.

به گفته این پژوهشگر بوشهری کالای گران قیمتی به نام سلامت که پیش از این طبقاتی بود اکنون غنی و فقیر را در کنار هم قرار داده و نابرابری را نیز به چالش کشیده است. این چنان عجیب است که برای برخی ظهور چنین مشکلی، که ذره ای این چنین انسان را مقهور خود سازد باورکردنی نیست. چرا که دهه های زیادی است که ما «عادت» کرده ایم هر روزمان با خبرهایی از مقهور بودن طبیعت با ابزارهای فوق هوشمند ساخت دست بشر آغاز کنیم. اما این روزها گویی بشر با همه ابزار هوشمندانه اش؛ آنهم درست در زمانی که اکثریت مردم اطمینان داشتند که فناوری کنترل همه چیز را در اختیار دارد و از پس حل مشکلات و مصائب خودساخته علیه طبیعت بر می آید، از پرتگاهی افتاده است.

وی عنوان کرد: هرچند ویروس های کرونای قبلی از بدن موجودات زنده دیگر آمد و زنگ خطر را به صدا در آورد، اما هربار مقهور شدند و این بار کروناویروس کووید ۱۹ آمد و نشان داد مهره هایی هستند که به اشتباه چیده شده اند و سبک زندگی مبتنی بر مصرف حریصانه نمی تواند تا ابد ادامه یابد. بشر نمی تواند هر طور که بخواهد بر منابع زیستی چنگ بیاندازد و هر طور که بخواهد بکشد، ببرد و بسوزاند. بالاخره جایی یکی باید ترمز این سبک زندگی را می کشید و کووید ۱۹ این کار را کرد. هر چند دیر یا زود این ویروس نیز مهار خواهد شد، اما قبل از آن این ذره نادیدنی قواعد اقتصاد جهانی را زیر رو کرده است، سبک زندگی در همه کره خاکی به چالش کشیده و سیاستمداران را درمانده نموده و عادتهای ما را تغییر داده است.

 پژوهشگر اجتماعی تغییرات اقلیمی و آب بیان کرد: این هشداری بزرگ برای جهان پساکووید ۱۹ است که تغییرات آب و هوایی را جدی بگیرد و دست از غرور حقارت آمیز خود بردارد. مخاطرات پیش رو بسیار تهدیدکننده است. در جهانی که به دست و دخالت انسانها روز به روز گرمتر شده و یخ های قطبی در حال آب شدن هستند، دانشمندان هشدار می دهند که هیچ بعید نیست از این دست مخاطرات پنهان شده زیر یخ هایی که میلیون ها سال پایدار بودند سربرآورده و دوباره همانطور که اجدادمان را نابود کردند، حیات بشر امروز را نیز با نابودی مواجه سازند.

او تاکید کرد: مخاطرات آینده را نه با پول می توان خرید و نه می توان از آن به پنت هاوس ها و برج ها پناه برد، تنها با مصرف پایدار و مسئولانه منابع باقی مانده و احترام به همه موجودات است که جهان و زمین زیبای ما نجات خواهد یافت. شاید کرونا کووید ۱۹ دشمن عزیزی است که برای گشودن چشم جان بشر آمده است و بهتر است انسانها این هشدار را جدی بگیرند./ایسنا