به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرهای فوری، روز گذشته، اولین روز آغاز به کار بازارهای جهانی پس از حادثه تروریستی روز جمعه بود. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، این رخداد تاثیر ریزشی بر معاملات بورس‌های اروپایی، آسیایی، امریکا و حتی کشورهای عربی داشت. در این راستا مهم‌ترین شاخص‌های بورس خاورمیانه با افت محسوسی همراه بود. با وجود اینکه چند ساعت پس از بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه خاورمیانه، قیمت نفت جهش ۴درصدی داشت و به ۶۹ و نیم دلار رسید، اما روز گذشته و با بازگشایی مجدد بازار انرژی قیمت نفت مجددا جهش کرد و به نزدیک ۷۰.۳دلار رسید. به دنبال افزایش چشمگیر تنش‌های ژئوپلیتیکی از بامداد روز جمعه در منطقه، دروازه حیات نقل و انتقال نفت که همان تنگه هرمز است بیش از پیش در کانون توجه جهانیان قرار گرفته است. هر چند تنش‌ها بر سایر دارایی‌های امن از جمله بورس و طلا نیز اثرگذار است، اما اهمیت نفت به ویژه برای کشورهای مصرف‌کننده‌ای همچون هند و چین بیشتر است. تحلیلگران در «گروه اوراسیا» پیش‌بینی می‌کنند تاثیرات افزایش تنش در منطقه بین ایران و امریکا فعالان اقتصادی را در نوعی تردید فرو برده است. به گونه‌ای که آنها نمی‌دانند واکنش ایران چه زمان و به چه اندازه خواهد بود. به همین دلیل همچنان قضاوت در خصوص کوتاه‌مدت یا میان‌مدت بودن آثار این ترور به خصوص بر بازار نفت زود است.
ناامنی ، تبعات ترور شهید سلیمانی
سال گذشته میلادی، دو جهش قیمتی نفتی ایجاد شد. اولی در ماه «آوریل» بود که قیمت نفت را به نزدیک ۷۵ دلار افزایش داد. این جهش قیمتی به دلیل پایان یافتن تخفیف‌های هشت کشور عمده خریدار نفت ایران توسط امریکا بود. چهار ماه بعد و در «آگوست» قیمت نفت با فرض مازاد عرضه در بازار به ۵۶ دلار رسید. اما دومین جهش قیمتی نفت خام در پاسخ به افزایش ریسک ژئوپلیتیک و در واکنش به حمله به تاسیسات نفتی عربستان بود. این حمله که در ماه سپتامبر رخ داد سبب کاهش ناگهانی ۵.۶ میلیون بشکه نفت از بازار شد. پس از این حمله که از همان روزهای ابتدایی آن تحلیلگران معتقد بودند، آرامکو برای رسیدن به سطح تولید پیشین خود، به زمان زیادی نیاز دارد، قیمت نفت را به حدود ۶۸ دلار رساند. هر چند این ریسک نیز کوتاه‌مدت بود و با بازگشت آرامش به بازار نفت، قیمت در ماه «اکتبر» به کانال ۸-۵۷ دلار بازگشت. در ماه دسامبر و با وجود توافق اوپک پلاس برای کاهش بیشتر تولید، قیمت نفت جهش چندانی نداشت و در بازه ۶۶-۶۰ دلار در نوسان بود. تا اینکه دومین روز از سال جاری میلادی، دستور ترامپ برای ترور سردار سلیمانی، سبب آشفتگی و افزایش قیمت نفت در بازار همچنین غیرقابل پیش‌بینی بودن آینده آن شد. اقدام اخیر امریکا نه تنها باعث افزایش ابهام برای افزایش تقاضای نفت در سایه بهبود روابط چین و امریکا شد، بلکه به نگرانی شرکت‌های نفتی برای عبور و مرور از خلیج‌فارس نیز افزود. بر اساس داده‌های «فایننشیال تایمز» با اتفاق اخیر، کارشناسان حمل و نقل دریایی نرخ تعرفه‌های بیمه‌ای برای این منطقه را بالاتر از زمان حمله به آرامکو خواهند برد. هر چند نامعلوم بودن زمان و مکان پاسخ ایران، واریانس نرخ‌های بیمه را افزایش خواهد داد و مشخص نیست تا چه مدت کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز با «بیمه جنگی» رفت و آمد کنند. اما بالا بودن نرخ تعرفه بیمه‌ای برای کشتی‌های عبوری از این منطقه می‌تواند تبعات اقتصادی زیادی را برای تولیدکنندگانی که از تنگه هرمز برای صادرات نفت خود استفاده می‌کنند، داشته باشد. (گفت‌وگو با دبیر انجمن شرکت کشتیرانی در این باره را در صفحه ۱۲ بخوانید)
شیل ریسک بازار نفت را پوشش می‌دهد؟
پس از رخدادهای تروریستی بامداد جمعه گذشته، گمانه‌زنی‌های فراوانی از تصمیم امریکا برای بر هم زدن آرامش در این منطقه و دستیابی به سهم بیشتر در بازار نفت امریکا منتشر شد. علاوه بر استفاده سیاسی از این اقدام، امریکا امیدوار است بتواند با بالا بردن ریسک جنگ در این منطقه، عبور و مرور روزانه ۳۴ میلیون بشکه نفت از تنگه هرمز را به مخاطره اندازد. این اقدام می‌تواند قیمت نفت خام و شیل را افزایش داده و صرفه‌های اقتصادی زیادی را برای تولیدکنندگان شیل ایجاد کند. هر چند در دست گرفتن میدان‌های نفتی ونزوئلا نیز می‌تواند قدرت اثرگذاری امریکا بر بازار نفت را افزایش دهد. اما باید به این نکته توجه کرد که احتمال کاهش تولید در این منطقه شاید بتواند تولیدکنندگان شیل را برای پوشش کمبود عرضه نفت در بازار ترغیب کند، اما این امر لزوما باعث افزایش عملیات‌های حفاری نمی‌شود، چراکه تداوم سرمایه‌گذاری در شیل منوط به «افزایش تقاضای نفت» همچنین بالا رفتن ریسک خرید نفت از تنگه هرمز است. در شرایطی که گفته میشود خلیج‌فارس با ناامنی روبه‌رو است، هر تنش دیگری نه تنها بهبود آینده رشد اقتصادی را به مخاطره می‌اندازد که در نتیجه آن تقاضا برای نفت را نیز کاهش می‌دهد.
نگرانی بورس‌ها
بورس‌های جهان همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد تحت تاثیر اقدام رییس‌جمهور امریکا، هفته را با ریزش سنگین شروع کردند. هر چند با وجود تهدیدهای توییتری ترامپ به نظر نمی‌رسد ریسک‌های تاثیرگذار بر بورس، به این زودی تقلیل یابند. بورس‌های اروپایی در حالی کاهش شدید ارزش داشتند که سرمایه‌گذارانش معتقدند تنش بین ایران و امریکا به زودی حل نمی‌شود. بنابراین باید پول را از سرمایه‌های ریسک‌دار مانند سهام خارج کرد و به سمت دارایی‌هایی مانند طلا و اوراق قرضه رفت. تاثیر این حمله بر خاورمیانه نیز محسوس بود. به گونه‌ای که ارزش سهام آرامکو به کمترین حد خود از زمان عرضه اولیه سهامش در بورس‌های دنیا رسید و با قیمت ۳۴.۵۵ ریال معامله شد. پیش از این هر سهم آرامکو ۳۸.۷ ریال ارزش داشت. اما شاخص بورس کویت بیشترین کاهش و در پایان معاملات ۴ درصد افت داشت. بورس‌های دوبی و قطر نیز به ترتیب بیش از ۳ و ۲ درصد سقوط داشتند. شاخص بورس‌های ژاپن و هنگ‌کنگ نیز حدود ۲درصد کاهش ارزش داشتند.
طلا امن است
پس از ریزش سهام در بورس‌های جهان، سرمایه‌گذاران به سمت خرید و فروش طلا به عنوان دارایی با خطرپذیری پایین رفتند. به همین دلیل طلا در اولین روز کاری پس از ترور سردار سلیمانی پس از هفت سال به بالاترین رکورد خود رسید. تا زمان تدوین این گزارش (ساعت ۱۷) طلا به ۱۵۷۲.۵ دلار رسید که افزایشی حدود ۲۰دلاری داشته است. هر چند قیمت طلا در ساعات اولیه روز گذشته تا مرز ۱۵۸۰ دلار نیز رفته بود. از سوی دیگر قیمت هر اونس پالادیوم نیز به بالاترین رکورد تاریخ خود یعنی ۲۰۱۱.۴۸ دلار رسید.ترکش دیگر اقدام امریکا، عقب‌نشینی شاخص دلار در معاملات دیروز بود، چراکه به‌زعم بسیاری از سرمایه‌گذاران این ارز امن نیست./اعتماد
