تحرکی که ناکام ماند

به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرهای فوری، بازار ارز ظرف دو هفته اخیر، نوسانات بسیاری را تجربه کرده است. سفته بازان و دلالان بازار ارز طی چند مدت اخیر به دنبال سیاست‌های بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز، تلاش مضاعفی را برای صعود قیمتها انجام می‌دهند که این تلاشها با اقدامات موثر بانک مرکزی همچنان با شکست مواجه می‌شود.

 بعد از رکب بانک مرکزی، نوبت پاتک دلالان شد

هنوز چند روزی از ماجرای رکب بانک مرکزی به این دلالان برای محدودیت جدید تراکنش‌های بین بانکی و اجرای بخشنامه ” نقل و انتقالات از درگاه‌های غیرحضوری هر ۲۴ساعت فقط ۱۰۰میلیون تومان”، نگذشته بود که این بار سفته بازان تحرک جدیدی را آغاز کردند و این تحرک چیزی نبود جز پخش شایعه بازگشت ایران به فهرست سیاه کارگروه اقدام مالی (FATF) تا بازار ارز تحت تاثیر این خبر جعلی دچار فضای هیجانی شده و قیمتها روند صعودی را در پیش بگیرند.
هر چند که جو روانی بازار باعث افزایش ۲۰۰تومانی نرخ دلار شد و قیمتها به ۱۲هزار و ۸۰۰تومان رسید، اما با اعلام رسمی تکذیب این خبر از سوی مسئولان تلاش رشد افسانه‌ای قیمت ارز از سوی “اربیتراژسازان بازار ارز” باز هم ناکام ماند.

 تکذیب بازگشت ایران به فهرست سیاه کارگروه اقدام مالی (FATF)

بر این اساس رئیس مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی بازگشت ایران به فهرست سیاه کارگروه اقدام مالی (FATF) را تکذیب کرد.
میثم امیری در این باره گفت که گروه ویژه اقدام مالی(FATF) یک سازمان بین دولی است که در سال سه بار تشکیل جلسه می‌دهد و به تازگی اجلاسی نداشته و اجلاس آتی آن نیز برای بررسی و تصمیم‌گیری در خصوص اقدام‌های کشورها از جمله ایران، در فوریه ۲۰۲۰ (بهمن ماه سال جاری) برگزار می‌شود.
رئیس مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی یادآور شد که اکنون تصویب لوایح پالرمو و cfدرکمیسیون‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام روند قانونی را طی می‌کند.
وی بر هوشیاری فعالان اقتصادی تاکید کرد و افزود: این گونه شایعات ساخته و پرداخته کسانی است که با استفاده از ابزار شایعه پراکنی قصد التهاب آفرینی در بازارها بویژه بازار ارز را داشته و منفعت طلبی خود را دنبال می‌کنند.

 دلایل نوسانات نرخ ارز در یک‌ماه گذشته از نگاه بانک مرکزی

نوسانات بازار ارز طی یک‌ماه اخیر دلایل مختلفی را داشته است. بانک مرکزی شش عامل را برای این نوسانات برمی‌شمرد و معتقد است که این شش عامل، از جمله مباحث تعیین کننده‌ای هستند که نوسانات نرخ را رقم زده‌اند. آن گونه که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید، شوک قیمتی بنزین و فضای روانی که از داخل و خارج از کشور بر اقتصاد حاکم شده است، در کنار برخی فضاسازی‌ها درباره لایحه بودجه سال آینده توانسته بود بازار ارز را ملتهب سازد.او البته برخی شوک‌هایی که طرفداران بالا بردن نرخ ارز، آن را ایجاد کرده‌اند را در کنار مواردی همچون بی‌ثباتی در عراق و اختلال در میزان صادرات، تشدید تسویه حساب شرکتها با طرف‌های خارجی در پایان سال میلادی و تلاش برخی شبکه‌های خارج از کشور برای ایجاد نوسانات نرخ ارز را هم از جمله دلایل دیگر می‌داند.
رئیس کل بانک مرکزی البته به عدم دخالت و دستکاری قیمتی در بازار ارز هم اشاره می‌کند و معتقد است که برخی تحرکات سفته ‌بازانه باعث شده تا قیمت در بازار بالا رود و این تحرکات، سهم بیشتری نسبت به سایر عوامل داشته‌اند. او می‌گوید که هدف از حضور بانک مرکزی در بازار ارز، ایجاد ثبات است و به هیچ‌وجه هدف تعیین نرخ ارز را دنبال نمی‌کند، بلکه هدف این بانک ایجاد ثبات در بازار است و اگر هم در بازار حضور پیدا می‌کند، ناشی از آن است که تقاضا را زیاد، غیرواقعی و یا ناشی از سفته بازی می‌بیند، پس باید بازار را کنترل کند.
وی به این نکته هم اشاره می‌کند که بانک مرکزی در چنین شرایط تحریمی، اجازه سفته‌بازی در بازار را نمی‌دهد، چراکه معتقد است سفته بازی ابزار دشمن است؛ به خصوص این که در حال حاضر هیچ تقاضای واقعی وجود ندارد که تامین نشود و تمام تقاضاهای واقعی در نیما تامین می‌شود.
همتی همچنین می‌گوید که در بازار ثانویه یا نیما نیز، قیمت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و بانک مرکزی از بروز نوسانات در این بازار جلوگیری می‌کند، چراکه ثبات اقتصادی هدف این بانک است.
در راستای این سیاست چند روز پیش بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر محدودیت جدید تراکنش‌های بین بانکی ابلاغ شد تا جلوی سفته‌بازی و تحرکات دلالان بازار ارز گرفته شود.
با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از سوی بانک مرکزی، نوسانات قیمت تا حدودی مهار شد. بسیاری از فعالان بازار ارز بر این باورند که بانک مرکزی درست در روزهایی که دلالان و سفته‌بازان احساس پیروزی بسیاری در بازار ارز داشته و روند رو به رشد قیمت را بسیار معقول و مطلوب عنوان می‌کردند، وارد عمل شده و بخشنامه‌ای صادر کرد که بساط بسیاری از دلالانی که گوشه به گوشه خیابان فردوسی و چهارراه استانبول می‌ایستادند، را جمع نماید چراکه آنها نقل و انتقالات مالی خود را با استفاده از دستگاههای کارتخوان انجام می‌داده‌اند و همین بخشنامه تراکنش ۱۰۰میلیون تومانی در ۲۴ساعت آنها را محدودتر کرده است.
در واقع بانک مرکزی در بخشنامه‌ای اعلام کرده بود که در ادامه اجرای الزامات مبارزه با پولشویی و مدیریت جریان وجوه در کشور، از چهارشنبه (بیست آذرماه ۹۸)، تراکنش‌های تمامی سامانه‌های بین بانکی را محدود کرده است؛ به‌این‌معنا که این تراکنش‌ها به ازای هر شخص در ۲۴ ساعت از درگاههای غیرحضوری، با سقف ۱۰۰ میلیون تومانی مواجه است.
این بخشنامه اعلام کرده بودکه تمامی بانک‌ها و موسسات اعتباری نیز موظفند این محدودیت را برای تراکنش‌های درون بانکی و در درگاههای غیرحضوری خود اعمال کنند. این گونه است که مشتریان بانکها فقط می‌توانند برای انجام تراکنش‌های بالاتر از این مبلغ کماکان به شعب بانک‌ها مراجعه کنند. همین بخشنامه کافی بود که بخشی از دلالی‌ها و سفته‌بازی‌ها در بازار ارز محدود شده و بساط برخی خرید و فروش‌های سفته‌بازانه جمع شود.
با این کار بانک مرکزی با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته به خصوص در حوزه تراکنش‌های بانکی، اجازه مانور به دلالان را نداد، به خصوص این که آنها بسیاری از نقل و انتقالات ریالی برای معامله ارز را با استفاده از کارتخوان‌ها یا سامانه‌های غیرحضوری بانکها انجام می‌دهند که به هر حال وضعیت کنونی مواجهه بانک مرکزی با این سناریوهای فروشندگان و خریداران سفته‌باز، حرکات آنها را محدود و محدودتر کرده است.
این سیاست باعث شد تا دلالان تحرکی دیگر را آغاز کنند و با شایعه پراکنی‌ها دوباره درصدد افزایش قیمتی نرخ ارز بر آیند که ماجرای دروغ قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF آخرین تلاش آنها طی دو روز گذشته بوده است.

 محدودیت تعدد خرید ارز هم برداشته شد

در عین حال معاملات بازار ارزی حاکی از برداشته‌شدن محدودیت تعدد خرید ارز در صرافی‌های مجاز بانک مرکزی است.
بر اساس سیاست‌های ارزی بانک مرکزی، از سال گذشته سقف خرید ارز برای هر کد ملی محدود شد و افراد با هر کد ملی و شماره تلفن به نام شخص می‌توانستند فقط یک بار در سال تا سقف ۲۰۰۰یورو ارز بخرند.
حال مشاهدات از معاملات بازار ارز نشان می‌دهد که محدودیت تعدد خرید ارز برداشته شده، اما سقف رقمی خرید ارز همچنان باقی است.به این ترتیب متقاضیان ارز، از این پس می‌توانند تا سقف ۲۰۰۰ یورو در سال به تعداد دفعات نامحدود خرید داشته باشند، اما در مجموع امکان خرید بیش از ۲۰۰۰ یورو در سال وجود ندارد.
این تصمیمی است که با پیگیری کانون صرافان در راستای کوتاهی دست دلالان و فعال‌تر شدن بازار رسمی ارز انجام شده است.
پیش از این نیز مسئولان کانون صرافان از احتمال برداشته شدن این محدودیت خبر داده بودند و به این ترتیب می‌توان امید داشت که با این تصمیم، بازار غیر رسمی بیش از پیش تضعیف شود.
رئیس کل بانک مرکزی: رشد اقتصادی نیمه اول سال مثبت شد
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به رشد ۹.۵ +درصدی کشاورزی، رشد ۰.۴ + درصدی گروه صنعت و معدن و رشد ۱.۴- درصد خدمات در تابستان گفت: در مجموع رشد ۰.۵+ درصدی برای نیمه اول سال ثبت می‌شود. به گزارش مهر، عبدالناصر همتی با انتشار پیامی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی با عنوان «یک خبر و یک تقدیر و یک نظر» نوشت: خبر خوب و امیدوارکننده! رشد مثبت تولید ناخالص داخلی بدون نفت، در شش ماه اول سال ۱۳۹۸ است. در سه ماهه دوم سال، شاهد رشد ۹.۵ +درصدی کشاورزی و رشد ۰.۴+ درصدی گروه صنعت و معدن و رشد ۱.۴- درصد خدمات بودیم. بنابراین با ثبت رشد ۰.۶ + درصد در سه ماهه دوم سال، در مجموع رشد ۰.۵+ درصدی برای نیمه اول سال ثبت می‌شود. بخش نفت نیز شرایط خاص خود را دارد. رئیس کل بانک مرکزی همچنین در ادامه به موضوع تثبیت بازار ارز اشاره و اعلام کرد: حضور محکم بانک مرکزی و مدیریت اصولی و علمی بازار ارز یک بار دیگر ثبات نسبی را به بازار برگرداند. از همراهی مردم عزیز، که فضای لازم را به سفته بازان و دلالان ندادند و همراهی لازم را با بانک مرکزی داشتند، قدردانی می‌کنم. رئیس کل بانک مرکزی در بخش ارائه نظر خود نیز نوشت: نظر، مربوط است به سرنوشت دو لایحه پالرمو و CFT. یقین دارم اعضای مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام، حتما حساسیت موضوع و ضرورت تداوم مناسبات بانکی و پولی در شرایط تحریم را در نظر می‌گیرند. بپذیریم که بانک مرکزی در حدی که در این شرایط بسیار سخت و حساس تکلیف دارد، حقی هم در تصمیم‌سازی داشته باشد. /آفتاب یزد