استراماچونی را چه چیزی فراری داد؟

به گزارش بخش ورزشی سایت خبرهای فوری، ماجرای استراماچونی این روزها بیشتر از آنکه جنبه ورزشی داشته باشد ابعاد سیاسی و دیپلماتیک پیدا کرده است. پرداخت دستمزد این مربی خارجی در شرایطی بیخ پیدا کرد که فدراسیون فوتبال تازه از گرفتاری فسخ قرارداد ویلموتس تقریبا خلاص شده بود. با این حال به نظر می‌رسد با تشدید تحریم‌های ایران، موضوع FATF و عدم الحاق ایران به آن بیشتر از هر زمان دیگر به چشم آمده است.
اکنون طرفداران و مخالفان پیوستن ایران به FATF پس از بحران استقلال – استراماچونی، رودروی هم شده‌اند؛ مخالفان الحاق صحبت از تحریم‌های ظالمانه آمریکا می‌کنند و موافقان الحاق می‌گویند اگر به کنوانسیون‌های چهارگانه ملحق شده بودیم اکنون حتی در شرایط تحریم می‌توانستیم بدون دغدغه و مشکل پول سرمربی فراری استقلال را پرداخت کنیم.

راه‌های پرداخت پول مسدود است

سرپرست سابق بخش حقوقی یکی از بانک‌های دولتی کشور در پاسخ به این سوال آفتاب یزد که چرا امکان واریز حقوق مربی خارجی از طریق بانک‌های داخل کشور وجود ندارد، می‌گوید: پرداخت پول به افراد خارجی سخت‌تر شده چون تحریم‌های بانکی آمریکا علیه ایران طی دو سال اخیر تشدید شده است در نتیجه با توجه به تحریم‌های سنگین آمریکا علیه نظام بانکی ایران و قطع ارتباط شبکه‌ بانکی داخل ایران با خارج از کشور، امکان انتقال وجه به صورت مستقیم وجود ندارد و هر بانکی که در این زمینه با ایران همکاری کند، مطابق تحریم‌های بانکی آمریکا که طی ۲ سال اخیر اعمال شده، به اتهام دور زدن تحریم‌های آمریکا مجازات می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا مثل گذشته انتقال پول به خارجی‌ها از طریق صرافی‌های خارج از کشور صورت نمی‌گیرد، گفت:‌ نکته انحرافی همین جاست، در واقع صرافی‌های ایران در خارج زیر ذره بین سازمان‌های نظارتی کشور خارجی هستند تا جابه‌جایی پول را انجام ندهند چون بانک طرف عامل با صرافی ایرانی در صورت هرگونه جابه‌جایی پول از سوی خزانه داری آمریکا مورد تحریم قرار خواهد گرفت.
این کارشناس اسبق حقوقی بانک، در پاسخ به این پرسش که چرا پرداخت از طریق حساب شخص ثالث غیر ایرانی به مشکل خورده، افزود: تا قبل از تحریم‌های ۲سال اخیر و به علت نبود شفافیت مالی یا همان موضوع لوایح چندگانه جهانی و عدم الحاق ایران به آن، پرداخت‌ها از طریق اشخاص ثالث یا واسطه انجام می‌گرفت که اخیرا اینگونه راه گریز نیز مسدود شده و رد آن خورده شده است؛ یعنی با شناسایی چند نقل و انتقال مشکوک، اکنون هرگونه پرداخت به افراد خارجی به علت مخدوش بودن «داکیومنت پرداخت» و ابهام در منشاء واریز، به مشکل برخورد کرده است و مقررات سختگیرانه‌ای در قبال آن اعمال می‌شود.
در ماجرای پرداخت طلب استراماچونی استقلالی‌ها برای حل مشکل پرداخت دستمزد راه‌های جایگزین مانند پرداخت پول از طریق صرافی‌های داخل و خارج از کشور و یا انتقال از حساب شخصی افراد نامعلوم را مدنظر قرار دادند. در همین راستا حتی یک مقام مسئول در هیات مدیره استقلال گفته بود: “در قرارداد قید شده که پول به حساب او در میلان واریز شود. آخرین بار این پول را از طریق یکی از صرافی‌ها واریز کردیم که او گفت مشکل‌ساز شده است. بعدها او حسابی از کشور چک اعلام کرد که پول ارسالی ما برگشت خورد”.

نقش صرافی‌های مختلف چه بوده؟

ابراهیمی درباره دلایل فنی و حقوقی برگشت‌خوردن پول گفت:‌ نهاد مالی خارجی وقتی پای پرداخت با منشاء ایرانی در بین باشد، به خوبی می‌فهمد که ایرانی‌ها درصدد تلاش برای دور زدن تحریم‌ها و نادیده گرفتن مقررات مالی هستند به همین دلیل دقت بالایی در رصدهای بانکی اعمال می‌کنند و به محض مشاهده مورد مشکوک با آن برخورد می‌کنند.
این کارشناس با توجه به مشکلی که برای سرمربی استقلال پیش آمده تصریح کرد: ممکن است شیوه واریز پول به حساب او در ایتالیا، شیوه‌ای بوده که در استانداردهای مبارزه با پولشویی پرریسک محسوب می‌شده، برای مثال از صرافی‌های مختلف پول به حساب وی واریز شده و عدد واریزی فراتر از استاندارد مورد قبول بوده که هشدار پولشویی داده، به هر حال استانداردهای پولشویی در صورتی نقض می‌شود که کشورها یا اتباع آن به کنوانسیون‌های جهانی وصل نباشند، البته در برخی موارد با شو دادن داکیومنت‌ها می‌توانند مشکل را برطرف کنند اما وضعیت مضاعف ایران یعنی هم عدم الحاق به کنوانسیون‌ها و هم تحریم‌های بانکی آمریکا مزید بر علت مشکلات فعلی در جابجایی پول شده است.

‏FATF خودش یک پای ماجراست

از سوی دیگر این ابهام اکنون در فضای سیاسی و اجتماعی ایران مطرح شده که آیا FATF به تنهایی موجب ایجاد مشکلات در نقل و انتقال‌های مالی شده یا مساله تحریم‌ها به تنهایی عامل تشدید این مشکلات است؟
کارشناسان فوتبال نکته قابل تاملی را در خصوص بحران پرداخت‌ها به مربیان خارجی عنوان می‌کنند که در نوع خود جالب است.مسعود اجلالی در پاسخ به این سوال که «مشخصاFATF یا تحریم؟ کدامیک عامل ایجاد مشکل در پرداخت دستمزد به مربیان خارجی بوده اند،» گفت:‌ مساله پولشویی که به عنوان یک معضل ناراحت‌کننده مطرح است، یعنی بانک‌های خارجی به ظن پولشویی با نهادهایی چون فدراسیون فوتبال یا وزارت ورزش ایران همکاری مالی ندارند و معدود پرداخت‌های محدود به چند مربی خارجی از طریق حساب‌های شخص سوم در بانک‌های اروپایی بوده که در حال حاضر آن حساب‌ها هم به علت واریز‌های فاقد سند یا به طرفیت ایرانی زیر ذره بین هستند. وی افزود: ‌بر این اساس از آنجایی که ایتالیا و بلژیک عضو FATF هستند، پرداخت‌های فدراسیون فوتبال به ویلموتس بلژیکی و باشگاه استقلال با منشاء نامعلوم از نگاه بانک‌های اروپایی در زمره پولشویی تلقی و با آنها برخورد شده است. دقیقا همین مساله باعث بلوکه شدن حساب‌های استراماچونی در ایتالیا شد.این مورد برای مارک ویلموتس، سرمربی تیم ملی ایران هم صدق می‌کند. او علی‌رغم فراهم شدن پول از سوی فدراسیون فوتبال حاضر به دریافت دستمزدش از سوی حساب شخص سوم یا صرافی نشد چرا؟ چون با انگ پولشویی روبرو می‌شد و به همین منظور برای دور زدن تحریم‌ها با ایران همکاری نکرد چرا که بلژیک نیز همانند ایتالیا عضوی از کنوانسیون FATF است که پرداخت‌ها از منبع مبهم می‌تواند ایجاد مشکل کند.
اجلالی درباره اینکه پس چطور برانکو در زمان سرمربیگری پرسپولیس مشکلی برای دریافت پول خود نداشت، گفت: برانکو اهل کرواسی است و کشور متبوع وی مثل ایران عضو کنوانسیون FATF نیست به همین لحاظ باشگاه پیروزی بدون هیچ مشکلی به حساب او پول واریز می‌کرد و تنها مشکل برانکو تاخیر در پرداخت‌ها بود و نه مشکل نقل و انتقال پول به حساب.

استراماچونی الان یک متهم است!

واقعیت این است که در حال حاضر سرمربی سابق استقلال از سوی نهادهای قانونی ایتالیا در معرض اتهام پولشویی قرار گرفته که علت آن تلاش باشگاه استقلال برای پرداخت پول به حساب وی در ایتالیا بوده است.
ماجرا از این قرار است که باشگاه استقلال برای حل این مشکل استراماچونی از وی خواسته در ترکیه حساب بانکی افتتاح کند تا با توجه به دست باز مسئولان استقلال در آن کشور، دستمزش را دریافت کند که استراماچونی از این کار امتناع ورزید. استقلالی‌ها نیز که پول را تهیه کرده بودند پول را مستقیم به حساب استراماچونی در ایتالیا واریز کردند که پول برگشت می‌خورد و حساب این سرمربی نیز به علت پولشویی مسدود می‌شود. به همین لحاظ اکنون وی در مظان اتهام پولشویی هم قرار دارد.
درست شبیه کار با دستگاه خودپرداز است وقتی رمز را ۳ بار اشتباه بزنی کارت مسدود می‌شود و باید به شعبه مراجعه کنی!
در ماجرای پرداخت حقوق به استراماچونی هم همین موضوع وجود دارد. عراقچی معاون وزیر خارجه در جلسه کمیسیون عمران مجلس در بیان محدودیت تبادل مالی، اذعان کرد که که سه نوبت از ۳ مبدا تلاش شد طلب آقای استراماچونی به حسابش در ایتالیا واریز شود که هر سه اقدام ناموفق بود و بانک ایتالیایی حساس شده و طبق ضوابط FATF حساب بانکی وی را به ظن پولشویی مسدود کرده است.

مخالفان الحاق:‌چه ربطی به FATF دارد؟

به نظر می‌رسد هم مساله تحریم‌های آمریکا و هم FATF در ایجاد این مشکل برای استقلال نقش داشته است. یک کارشناس اخیرا در این باره به تسنیم گفته بود: «ما هنوز در لیست سیاه FATF قرار نداریم بلکه به ایران تا بهمن‌ماه فرصت داده شده است که اگر اقداماتی که از او خواسته انجام نشود، وارد لیست سیاه خواهد شد. مشکل اینجاست که رابطه کارگزاری بین بانک‌های ایران و خارج وجود ندارد.»
وی افزود: اگر حساب‌های استراماچونی‌ آنطور که ادعا می‌شود بلوکه شده باشد به‌دلیل این است که شیوه پرداخت مشکوک به پولشویی است و نیاز به تعین تکلیف دارد. بانک‌های ایتالیا به دو دلیل می‌توانند حساب را بلوکه کند. یکی اینکه احساس کنند این پول از سمت ایران آمده و چون ایران تحت تحریم آمریکا است و آمریکا گفته باید بانک‌های اروپایی نسبت به این قضیه مراقبت داشته باشند، بانک ایتالیایی یک اقدام تامینی انجام داده البته این اقدام بعید است چون در شرایط تحریم اصلاً اجازه تراکنش هم داده نمی‌شود.
البته ممکن است این سوال ایجاد شود که چرا بانک ایتالیایی این عمل را پولشویی می‌بیند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد مطابق پروتکل‌های بانکی علت این مسئله اجرای فاکتورهای ریسک‌سنجی یا به عبارت دقیق‌تر پرچم‌های قرمز‌ وزارت خزانه‌داری آمریکاست. از سوی دیگر اداره‌ی finCEN وزارت خزانه‌داری آمریکا در سال ۲۰۱۸ اقدام به انتشار دستورالعملی برای بانک‌های خارجی نموده که در این دستورالعمل گفته شده است که شرکت‌ها و بانک‌های ایرانی از روش‌های پولشویی برای دور زدن تحریم استفاده می‌کنند. یکی از این روش‌های دور زدن تحریم، استفاده از صرافی عنوان شده است و به همین جهت تراکنش‌های مالی که در آنها صرافی نقش دارد، به عنوان یک پرچم قرمز معرفی شده است. بنابراین با توجه به اینکه دستمزد استراماچونی از طریق صرافی به حساب وی واریز شده است، بانک ایتالیایی آن را یک پرچم قرمز شناخته و اقدام به مسدودسازی حساب کرده است.

دور باطل؟!

اما اینکه مخالفان الحاق ایران به FATF می‌گویند موضوع ربطی به پیوستن به این کنوانسیون ندارد به نظر می‌رسد چندان درست به نظر نمی‌رسد چرا که با توجه به آنچه که گفته شد اینکه دستمزد استراماچونی از طریق صرافی به حساب وی واریز شده و در نهایت بانک ایتالیایی آن را یک پرچم قرمز شناخته است و اقدام به مسدودسازی حساب کرده در نگاه اول ممکن است ربطی به FATF نداشته باشد اما راه حل دوم یعنی واریز غیرصرافی ( بانک به بانک) هم به علت عدم ارتباط کارگزاری میان بانک‌های ایران و جهان ( ناشی از عدم الحاق ایران به کنوانسیون‌های چندگانه) مسدود است، در نتیجه این امر یک بازی دو سرباخت به نظر می‌رسد.

چرا بانک‌های ایرانی با بانک‌های خارجی رابطه‌ای ندارند؟

بیشتر کارشناسان معتقدند پایین بودن استاندارد بانک‌های ایرانی و نگرانی از تحریم‌های آمریکا دو دلیل عدم همکاری برخی بانک‌های جهانی با بانک‌های ایرانی است.
عبدالحمید شهیدی پور در این باره به آفتاب یزد می‌گوید:‌ در مدت تحریم‌های چند لایه چند سال اخیر تحولات بسیاری در صنعت بانکداری جهان روی داده است و بانک‌های ایرانی در این دوره طولانی از استانداردهای روز جهانی عقب افتاده‌اند.
به گفته وی دلیل اینکه برخی بانک‌های جهانی تمایل به همکاری با بانک‌های ایرانی ندارند، به دلیل استانداردهای پایین بانک‌های کشورمان است، مانند نرخ کفایت سرمایه که اکنون در دنیا ۱۲ درصد اما در بانک‌های ما ۴.۵ تا ۵ درصد است.
این کارشناس با بیان اینکه بعد از برجام قرار بود روابط کارگزاری ایران با ۲۴۰ بانک بین‌المللی ایجاد شود، گفت:‌ البته مسئولان بانک مرکزی معتقدند هنوز روابط کامل شکل نگرفته بود و دلیلش هم این بود که بانک‌های اروپایی که استانداردهای پایین بانکهای ما را می‌دیدند از ریسک رابطه با بانک‌های کشورمان پرهیز می‌کردند و این وضعیت الان بغرنج‌تر شده است.
این کارشناس در بیان تفاوت شرایط قبل تحریم آمریکا و بعد از آن گفت: قبل تحریم‌های بانکی آمریکا هم مبادلات مالی با ایرانی‌ها از سوی بانک‌های خارجی با وسواس و دقت و به سختی انجام می‌شد که در این جا صرافی‌ها بازوی مبادلات شدند اما بعد از تحریم‌های سال ۹۷ و ۹۸ صرافی‌ها هم به عنوان منابع مشکوک در لیست سیاه قرار گرفتند.

وقتی می‌خواهند همه چیز را با ریش سفیدی حل کنند!

واقعیت این است که نظام مدیریتی در ایران به خصوص در بخش فوتبال دچار مشکلات عدیده است که در کنار گرفتاری‌های ساختاری مشکلی افزون بر مشکلات دیگر است.یکی از این موارد نحوه برخورد با مربی خارجی است به طوری که در موعد مقرر تعیین شده برای پرداخت‌ها، دیر و زودشدن‌ها و بی نظمی‌ها مشکلاتی را ایجاد می‌کند که حل آنها را با مشکل مواجه می‌کند.
یکی از این مشکلات این است که همه چیز را می‌خواهند با کدخدامنشی و پادرمیانی و ریش‌سفیدی بزرگترها حل و فصل کنند. باشگاه استقلال هم ظاهرا همین اشتباه را مرتکب شده است که البته مشابه آن را چند سال قبل پرسپولیسی‌ها انجام دادند.زمانی که پرسپولیس با هدایت علی دایی ۵ بازی پشت سر هم را باخت دایی به صورت شفاهی استعفا داد. همان شب حبیب کاشانی مدیر عامل وقت پرسپولیس با همه بازیکنان به منزل دایی رفت و در اتفاقی که شبیه فیلمهای هندی بود از دایی خواست به پرسپولیس برگردد. این کار اتفاقا جواب هم داد و دایی برگشت. اما درباره استراماچونی جواب نداد. مدیران باشگاه استقلال فکر می‌کردند با دسته گل و شیرینی و چند وعده جدید و دعوت به آرامش برای مصالح باشگاه می‌توانند مرد ایتالیایی را آرام کنند اما گویا یادشان رفته بود که او ایتالیایی و کاملا حرفه‌ای است و با این روش‌های غیر‌حرفه‌ای تصمیمش را تغییر نمی‌دهد. استراماچونی اصلا درب خانه‌اش را به روی استقلالی‌ها باز نکرد تا با آنها رودررو نشود. او ساعاتی بعد یکراست به فرودگاه رفت و ایران را ترک کرد.

دو دو تا ۴ تای استرا در ایتالیا؟!

استراماچونی وقتی به ایتالیا رسید متوجه شد حساب‌هایش مسدود شده و این مسئله عصبانیت شدید او را به دنبال داشت. بعد از این ماجرا موضوع از یک قهر ساده فراتر رفت و او با خودش دودوتا ۴ تا کرد که اصلا صلاح است حتی اگر پولی هم به او بدهند به ایران برود؟
همین مسائل موجب شد که او تصمیم به فسخ قرارداد بگیرد. بر اساس اطلاعیه باشگاه استقلال، واریز پول از حسابی غیر ‌از حساب ارزی باشگاه باعث شده که حساب‌های بانکی استراماچونی در ایتالیا بلوکه شود و به همین دلیل این مربی ایتالیایی قراردادش را فسخ کرد.
در اروپا قوانین نظارتی و ضدپولشویی سخت‌گیرانه‌ای وجود دارد و وقتی منشا نقل ‌و انتقالات نامشخص و متغیر باشد، صاحب حساب می‌تواند متهم به پولشویی شود. فدراسیون و باشگاه‌ها به دلیل تحریم‌ها و دشوار بودن نقل و انتقالات بانکی و البته ناآگاهی و بی تدبیری مدیران، بدون اینکه منشا پول را شفاف مشخص کنند، دستمزد مربی را از طریق صرافی‌ها و اشخاص ثالث به حساب مربی واریز می‌کنند و این برای مربی مشکل‌زا می‌شود.
این دقیقا همان اتفاقی است که برای استرا افتاده است. پلیس ایتالیا به واریز پول به صورت نامنظم، با مبالغ متفاوت و البته از مبادی متعدد به حساب استراماچونی مشکوک شده و حساب او را بسته است.
به باور بسیاری از ناظران، اگر ایران عضو FATF بود این مشکل برای استراماچونی به وجود نمی‌آمد و حسابش در ایتالیا بسته نمی‌شد. اما آنچه مشخص است این است که این مشکل فقط به استراماچونی مربوط نبوده. قبل از او کارلوس کی‌روش سالها با این مشکل دست و پنجه نرم کرد و در نهایت فیفا پول این مربی را از محل درآمدهای فدراسیون فوتبال از جام جهانی پرداخت کرد. برانکو ایوانکوویچ هم گرفتار پرداخت‌های نامنظم بود و گرچه واریزها به حسابش در کشورش مشکلی ایجاد نمی‌کرد اما پرداخت‌های نامنظم موجب شد که او نیز از ایران برود.

فشارهای عجیبی روی من بود، شاید برنگردم

ابهام درباره آمدن یا نیامدن استراماچونی از بعدازظهر جمعه ( دیروز) شدت بیشتری گرفت و در این میان سرمربی فراری استقلال حرف‌های عجیبی زد که برگشتن او را با تردید روبرو می‌کند چرا که وی صحبت از فشارهایی کرده که ربط چندانی به پول ندارد.
سرمربی تیم فوتبال استقلال ضمن بر شمردن مشکلات دوران کاری خود در استقلال، از اتفاقات عجیبی در زمان حضورش در تهران پرده برداشت و گفت: می‌ترسم به بازی با شاهین نرسم.
استراماچونی در تازه‌ترین مصاحبه خود از بد قولی مسئولان باشگاه استقلال در زمان شروع به کارش گلایه کرد و مثال عجیبی از فشارها روی او برای حضور در مراسم‌های مختلف پرده برداشت.
استراماچونی گفت: بعد از تماس علی خطیر معاون باشگاه و عضو سابق کمیته اجرایی فیفا قراردادی را با استقلال امضا کردم اما بعد از مدتی، خطیر از سمتش در باشگاه استعفا کرد. تنها کسی را که من و سبک فوتبالم را می‌شناخت از دست دادم. کابوس از همانجا شروع شد. بعضی چیزها آنطور که وعده داده شده بود، نبود. برای مثال آنها یک مرکز تمرینی بسیار عالی را به من نشان دادند اما نتوانستیم برای ماه‌ها از این مرکز استفاده کنیم.
سرمربی استقلال در پاسخ به سوالی درباره شرایطش در استقلال، موارد عجیبی را مطرح کرده است. او گفته: من همیشه احساس می‌کنم که تحت کنترل هستم. یک روز در ماه آگوست آنها (مسئولان باشگاه) ساعت ۵ عصر با من تماس گرفتند که ساعت ۶ باید در مراسم یکی از بازیکنان سابق شرکت کنم. این دعوت را رد کردم. من در سوپرمارکت بودم و سپس سوار تاکسی شدم. آنها دوبار با راننده تاکسی تماس گرفتند که مرا به جای خانه، به آن مراسم ببرد؛ آن هم یک تاکسی عمومی نه شخصی. حالا متوجه هستید که چرا از خارج شدن از خانه می‌ترسیدم؟!
استراماچونی با اشاره به مشکلات استقلال گفت: بعضی از بازیکنان هنوز دریافتی نداشته‌اند و ما دو روز اعتصاب کردیم. قرارداد من متفاوت است و بعضی از بانک‌ها پرداخت‌های غیر قانونی را گزارش کرده‌اند. همچنین به این خاطر که ایران تحریم است. بعد از سه بار هشدار فیفا در روز ششم دسامبر قراردادم را فسخ کرد. مجبور بودم قراردادم را فسخ کنم؛ یک روز بعد از آنکه همراه با صدهزار تماشاگر با بازیکنان باورنکردنی صعود به صدر جدول لیگ ایران را جشن گرفتیم.
او در انتها حرف ناامیدکننده تری زد: حتی اگر مشکلات مالی و سیاسی برای امضای قرارداد جدید برطرف شد، می‌ترسم که وقت کافی برای حضور روی نیمکت نداشته باشم. /آفتاب یزد