رقابت یک میلیون دانشجو برای بیکاری

کمی بیش از انگشتان دو دست، تازه ترین آماری است که از رشته‌های دانشگاهی پرطرفدار منتشر شده، منبع خبر نیز رضا محمدی رئیس مرکزتحقیقات سازمان سنجش آموزش کشوراست، کسی که روایت   می‌کند امسال بیش از یک میلیون داوطلب در کنکور شرکت کردند درحالی که همه به آب و آتش زدن‌ها برای قبولی در۱۳ رشته بوده است.
او این ۱۳ رشته را دانه دانه می‌شمارد و در خبری که ایرنا انتشار داده می‌گوید همه دعواهای کنکور در رشته ریاضی بر سرمهندسی برق، مکانیک، کامپیوتر، عمران، معماری و صنایع است و در رشته تجربی بر سر پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی، در علوم انسانی نیز برای قبولی در سه رشته حقوق، روان‌شناسی و حسابداری.
در این بین وضع گروه علوم تجربی از همه خاص‌تر است به‌واسطه این چند سال که میزان داوطلبان آن در کنکور از دو گروه دیگر بیشتر و رقابت برای قبولی در آن نیز شدیدتر بوده است. روایت رشته تجربی درکنکور آن هم از زوایه‌ای که داوطلبان به آن نگاه می‌کنند روایت خاصی است مخصوصا که رضا محمدی می‌گوید این گروه آزمایشی در کنکور صد‌کد رشته محل دارد ولی عمده رقابت تنها بر سر قبولی در چهار رشته است.

نگاهی به رشته‌های دانشگاهی که نفرات برترکنکور انتخابشان می‌کنند به نوعی ذائقه حاکم برجامعه را نشان می‌دهد، همان‌گونه که امسال نیز ثابت شد اگر ماراتن کنکور بر سر فقط ۱۳ رشته خاص بوده، پرچمداران این حرکت نفرات برتر کنکور بوده‌اند.
ده نفربرتر کنکور امسال در رشته ریاضی (به تبع سال‌های اخیر) سه رشته مهندسی برق، مکانیک و کامپیوتر را انتخاب کرده‌اند و ده نفر اول رشته تجربی یکصدا رشته پزشکی را. ده نفر برتر رشته علوم‌انسانی نیز یا حقوق را برگزیده‌اند یا روانشناسی را، البته به طرز اعجاب‌انگیزی یک نفر از این ده نفر رشته علوم ارتباطات را. جالب این که پنج رتبه اول گروه زبان‌های خارجی نیز یا مهندسی مکانیک را تیک زده‌اند یا پزشکی. تمایل به این رشته‌های دهان پرکن و پرطرفدار به جایی رسیده که اغلب رشته‌ها در هر پنج گروه آزمایشی در واحدهای مختلف دانشگاهی با بحران صندلی‌های خالی روبه‌رو هستند،‌ حتی رشته‌های  بی‌آزمون بازارشان کساد است. نقل از رئیس مرکزتحقیقات سازمان سنجش آموزش کشور است که گفته گرچه ۸۵درصد پذیرش دانشگاه‌ها براساس سوابق تحصیلی است و ۱۵درصد این ظرفیت براساس آزمون ولی در کنکور۹۸ با این که در بازه زمانی هفت ماه از اسفند۹۷ تا شهریور۹۸ سایت پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی باز بود تنها ۲۸۶ هزار و ۲۱۷ نفر ثبت نام کردند. این درحالی است که به روایت آمارهای رسمی هم‌اکنون بیش از۳۰۰ هزارصندلی دانشگاهی خالی است و با این که امسال ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های کشور ۵۹۶ هزار و ۸۸ نفر بود ولی در‌نهایت بعد از انتخاب رشته، ۳۴۸ هزار و ۶۷۲ صندلی خالی ماند.

سرنوشت فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی را بهتر از هرجایی می‌توان درآمارهای مرکز آمار ایران پیدا کرد، این‌که آیا طرفداران رشته‌های دانشگاهی خاص موفق به یافتن شغل می‌شوند و به رویاهایشان می‌رسند یا این که آنها نیز به بیکاری دچار می‌شوند.
زمانی که مرکز آمار ایران درسال ۹۷ نتایج آمارگیری از نیروی کار تحصیلکرده را منتشر کرد، درست زمانی که نرخ بیکاری در کشور ۳/۱۸درصد بود و نرخ بیکاری در مردان ۱/۱۳ و در زنان ۷/۲۸درصد، رشته‌های مهندسی که این همه سرو دست برایشان می‌شکانند با نرخ بیکاری ۷/۱۸درصد روبه‌رو بود و رشته مهندسی معماری و ساختمان به‌طور خاص با نرخ بیکاری ۱/۲۶درصد و علوم کامپیوتر با ۱/۳۳درصد صدرنشین این بیکاری.
در سال ۹۷ همچنین نشان داده شد که نرخ بیکاری در رشته پرطرفدارحقوق نیز که درسال‌های اخیر همواره انتخاب بی‌چون و چرای رتبه‌های برتر کنکور است قابل توجه و معادل ۴/۲۱درصد بوده است.
درآمارگیری مشابه در سال۹۶ نیز وضعیتی تقریبا مشابه گزارش شد و این رشته‌های پرطرفدار نرخ بیکاری بیش از۲۰درصد را نشان دادند که گواه خوبی است برانتخاب‌هایی که تطابق چندانی با بازارکار ندارد.
البته به غیر از رشته معماری و ساختمان که سال ۹۷ بالاترین نرخ بیکاری در میان رشته‌های دانشگاهی را داشته و اتفاقا جزو رشته‌های پرطرفدار دانشگاهی نیز هست، بیشترین بیکاران جامعه، فارغ‌التحصیلان رشته‌های هنر، علوم زیستی، فرآوری و ساخت، فناوری اطلاعات و ارتباطات، محیط‌زیست، رفاه، حقوق، علوم‌فیزیکی، علوم اجتماعی و رفتاری و کشاورزی هستند.
البته وزارت علوم سال ۹۷ پیمایشی انجام داد و در آن میزان اشتغال افراد در شش گروه تحصیلی را با عدد و رقم نشان داد که معنای خاصی از آن استنباط می‌شد طوری که می‌شود فهمید چرا رشته پزشکی همواره جزو پرطرفدارترین‌هاست.
در این پیمایش نسبت شاغلان به دانش‌آموختگان در رشته‌های علوم‌پزشکی ۲/۷۲درصد است درحالی که این نسبت برای رشته‌های علوم انسانی۳/۵۴درصد و برای رشته‌های فنی و مهندسی ۵۱درصد است، سه عددی که نشان می‌دهد شانس یافتن شغل در رشته‌های علوم پزشکی به شکل قابل ملاحظه‌ای از رشته‌های فنی و مهندسی و علوم‌انسانی بیشتر است؛ آمارهایی که می‌تواند توضیح دهد در کنکور امسال از بین صد رشته‌ای که پیش روی داوطلبان بود چرا فقط به چهار رشته علوم پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی اقبال نشان داده شد. /روزنامه جام جم