علت ممنوع بودن بادی بیلدینگ برای زنان در ایران

مریم کاظمی‌پور که از مهر ماه ۱۴۰۰ به عنوان معاون توسعه ورزش زنان وزارت ورزش و جوانان انتخاب شده است تا مدیریت یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین حوزه‌ها را برعهده بگیرد معتقد است که رشته هایی چون پرورش اندام (بادی بیلدینگ) به جهت نیاز به مصرف داروهای انرژی زا برای سلامت زنان خوب نیست و مسابقات جهانی آن هم با فرهنگ ما تناسب ندارد لذا فعالیت این رشته ها در ایران به طور کامل ممنوع است.

 مشروح گفت‌وگوی مریم کاظمی‌پور را در ادامه می‌خوانید.

 از ورودتان به حوزه معاونت ورزش زنان صحبت کنید، قبل از انتصاب تا چه اندازه با این حوزه آشنا بودید؟

ورود جدی من به ورزش با پذیرفته شدن در دوره کارشناسی تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه الزهراء (س) به سال ۷۴ برمی‌گردد و این مسیر تا دکتری حرکات اصلاحی ادامه پیدا کرد. همزمان به عضویت در مرکز تحقیقات فیزیولوژی ورزشی درآمدم و در فدراسیون‌های تیراندازی، ورزش‌های سه‌گانه و تکواندو با عضویت در کمیته‌های آموزش به عنوان مدرس دروس پایه فعالیت آموزشی و در نهایت به عنوان نائب رئیس بانوان فدراسیون تیراندازی با کمان برای حدود ۳ سال مسئولیت داشتم.

در جلساتی هم که در مسیر انتصاب داشتم برنامه‌هایی تدوین کرده بودم و اولویت کاری خود را در سه بخش قرار دادم. ابتدا ورزش همگانی و سلامت زنان کشور و نقش پیشگیرانه‌ ورزش در این زمینه است. دوم به بحث قهرمانی زنان در رشته‌های حرفه‌ای مربوط می‌شود و از همه مهمتر بحث ورزش به عنوان ابزاری فرهنگی است که بستر بسیار خوبی برای اشاعه فرهنگ یک زن مسلمان ورزشکار محسوب می‌شود.

درنظر داریم در این موارد حرکت‌های جدی و متحولانه‌ای داشته باشیم. روند حرکتمان در این مدت هم موید این موضوع است. ما طرح تندرستی زنان از منظر آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی را برای تمام اقشار جامعه اعم از زنان خانه‌دار، کارمند، دختران جوان و سایر زنان داریم.

مخصوصا بعد از دو سال پاندمی کرونا و محدودیت‌هایی که برای ورزش کشور رقم زد باید به بحث تندرستی خیلی توجه شود. همکاری بین سازمانی قدرتمندی هم می‌طلبد. برای این کار از ارکانی مثل وزارت بهداشت و درمان، وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش و مجلس شورای اسلامی کمک خواسته‌ایم.

ورزش می‌تواند با توجه به بالا رفتن سن ازدواج و محدود شدن سن فرزندآوری برای زنان جوان به افزایش کیفیت زندگی در این سن و جوانی جمعیت کمک کند. این موضوع اولویت معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری هم است.

 تاکید شما بر ورزش همگانی به معنای آن است که اولویت معاونت توسعه ورزش زنان بحث همگانی و بعد از آن قهرمانی است؟

اولویت ما آحاد مردم ست. دولت سیزدهم دولت مردمی است یعنی کاری که ۸۰ میلیون نفر جامعه مخاطب ما بهره‌مند شود. زنان بیش از نیمی از جمعیت کشور هستند و ۱۰۰ درصد اثر را در حرکت‌های اجتماعی دارند، ‌ یعنی موتور حرکت فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی در سطح خانواده و جامعه را برعهده دارند.

بنابراین اگر از حیث جمعیت مخاطب نگاه کنیم از دختران دوردست ترین نقاط کشور گرفته تا زنانی که در بالاترین پست‌ها و مشاغل کشور و مراکز استان‌ها قرار دارند، مخاطب ما هستند. در بحث قهرمانی هم چون زنان علم‌دار مباحث فرهنگی در سطح دنیا هستند، برای ما اهمیت زیادی دارد.

برنامه داریم در بحث قهرمانی هم حرکتی جدی در ارتقاء کمیت و کیفیت داشته باشیم. ارتقاء کمیت بدون توجه به کیفیت حرکت خوبی نیست چون باید هزینه‌هایی انجام بدهیم که به اهداف متعالی منجر شود. در کمیت، تعداد رشته‌هایی که رنک‌های معتبر بین‌المللی دارند، مورد توجه قرار می‌گیرند.

سعی کرده‌ایم رشته‌های توپی و تیمی را به شکل جدی حمایت کنیم و در مجامع و جلسات تصمیم گیری در حوزه زنان این مساله را پیگیری کرده‌ایم. البته مهمترین پشتوانه ما حمایت جدی رئیس جمهور و آقای دکتر سجادی است.

 با توجه به تجمیع بودجه ورزش کشور، بودجه زنان نسبت به سال گذشته افزایش خواهد داشت؟

ارتقاء که قطعا دارد اما با توجه به محدودیت‌های سازمان برنامه و بودجه از نظر تعداد ردیف‌ها، بودجه ورزش به شکل کلی دیده شده است. البته به محض اینکه برنامه بودجه به وزارتخانه ابلاغ شود، بخش زنان به شکل شفاف مجزا می‌شود و در اختیار قرار می‌گیرد. ورزش زنان هم با توجه به سقف ۸۵ درصدی وزارت ورزش که تامین شد، به سقف بودجه خود دست پیدا کرد.

مهم این است که بتوانیم بودجه خود را برنامه محور و زنده کنیم. دراین ۶ ماهی که به وزارت آمده‌ام پیش نیامده که برنامه‌ای داشته باشیم و آقای دکتر سجادی مخالفت کند یا ردیفی اعتباری به وزارت بیاید و زنان سهمی نداشته باشند.

 بسیاری از فدراسیون‌ها بخش قابل توجهی از بودجه خود را صرف ورزش مردان می‌کنند و به زنان سهم کمی اختصاص می‌دهند چه نظارتی بر این موضوع می‌شود؟

هر رئیس فدراسیونی این درایت را داشته که زنان به اندازه مردان می‌توانند در عرصه بین‌المللی سهم داشته باشند و آن را عملیاتی کرده و به نتیجه رسیده است. اتفاقات خوبی که در عرصه زنان می افتد نتیجه این اعتماد است. مدیران باید حتما در ارتقاء سطح فنی برنامه داشته باشند و هیچ رشته ورزشی نخواهیم داشت که مردان در آن موفق باشند اما زنان شانس موفقیت نداشته باشند.

تخصیص بودجه بین زنان و مردان یک فدراسیون در بحث نظارتی و گزارش عملکردی فدراسیون‌ها و استان‌ها رصد و در نمره ارزشیابی آنها اعمال می‌شود. البته که این اتفاق به خلاقیت، خودباوری، اقتدار و اعتماد مدیران ورزش زنان در سطح فدراسیون‌ها برمی‌گردد که در جلسات هیات رئیسه بدون قید جنسینی زن یا مرد برنامه محور عمل و از برنامه خود دفاع کنند.

 بازی‌های آسیایی هانگژو را پیش رو داریم و طبق اخبار سهمیه زنان نسبت به دوره‌های قبل بیشتر خواهد شد، پیش‌بینی می‌کنید زنان چه تعداد مدال بگیرند؟

بحث مدال‌آوری و پیش‌بینی مدال بحثی تخصصی است که در جلسات تخصصی پیگیری می‌شود. این مساله به برنامه‌های فنی و رصد رقبا در سطح آسیا بستگی دارد که این جلسات هم به همین منظور برگزار می‌شود. ما از نظر کمی قطعا در تعداد حضور و رشته‌های حضور ارتقاء خواهیم داشت و در رشته‌های تیمی و توپی هم قطعا شرکت می‌کنیم.

طبق گزارش‌ها و رصد منطقی از حریفان و کشورهای رقیب در آسیا هم پیش‌بینی می‌کنیم که قطعا تعداد مدال هایمان نسبت به دوره‌های قبل افزایش پیدا می‌کند اما رنگ مدال اصلا قابل پیش‌بینی نیست.

 چندی پیش فعالیت زنان در بدنسازی لغو و عنوان شد وزارت ورزش در حال تهیه دستورالعمل در مورد فعالیت این رشته است، این دستورالعمل در چه مرحله‌ای است ؟

خانم شهریان پاسخ می‌دهند با توجه به اینکه سالن‌های بدنسازی می‌تواند محلی برای توسعه سطح سلامت مخاطب عمومی جامعه باشد و با در نظر گرفتن دو هدف بهبود کیفیت زندگی زنان و سلامت آنها و همچنین ارتقاء سطح بدنسازی رشته‌های دیگر، مجوز فعالیت زنان در فدراسیون بدنسازی و پرورش اندام صادر می‌شود.

نایب رئیس معرفی می‌شود و در فدراسیون ساختار پیدا می‌کند اما به تدریج فعالیت‌های جدیدی مثل مچ‌اندازی، پاورلیفتینگ و فیتنس چلنج در این رشته شکل گرفته و در این زمینه درخواست‌هایی مطرح شده که روند اداری و منطقی خود از نظر بررسی نوع و سطح فعالیت، نوع پوش و نحوه نظارت را به شکل نهایی طی نکرده بود.

در واقع درخواست‌هایی آمده و طرح موضوع شده اما منجر به مصوبه نهایی نشده است. این درخواست در حال حاضر هم بررسی می‌شود. پوششی پیشنهاد شده اما باید در کارگروه پوشش و حجاب بررسی شود و هنوز مصوبه نهایی نداریم.

فعالیت‌های مچ‌اندازی، پاورلیفتینگ و فیتنس چلنج در حال بررسی است که نتیجه آن در آینده اعلام می‌شود اما در مورد پرورش اندام یعنی بادی فیزیک و بادی بیلدینگ قطعا در حوزه زنان فعالیتی نخواهیم داشت چون اصلا شرایط این رشته‌ها هدف سلامت را توجیه نمی‌کند.

بالاخره مردان و زنانی که در این حوزه فعالیت‌ می‌کنند در معرض استفاده از مواد نیروزا و انرژی‌زا هستند که این تهدیدی بزرگ برای جامعه زنان است چون خیلی از مسائل مرتبط با سلامت زنان را درگیر می‌کند.

درگیری‌هایی هم ایجاد کرده و گزارش‌های ویژه‌ای در این مورد داشتیم. حتی وزارت بهداشت در این مورد اعلام موضع کرد. سطح مسابقات جهانی این رشته هم اصلا با چارچوب‌های فرهنگی ما تناسبی ندارد. بنابراین در پرورش اندام هیچ مصوبه و فعالیتی را رسما نخواهیم داشت.

این موضوع در سطح شورای معاونان مطرح شد. دفتری تخصصی در مورد شروع فعالیت رشته‌های ورزشی داریم که پس از نظر شورای معاونان در مورد درخواست فدراسیون‌ها نظر نهایی را می‌دهد اما در مورد پاورلیفتینگ این اتفاق نیفتاد. ما در حوزه زنان نه تنها در پرورش اندام بلکه رشته‌های دیگر ملاحظات خاص‌تری داریم.

زنان برای فعالیت در بوکس و ورزش‌های زورخانه‌ای هم درخواست دارند، در مصاحبه‌ای گفته بودید بهتر است به سراغ رشته‌های مجوزدار بروند، موضع شما در مورد رشته‌هایی که هنوز مجوز کسب نکرده‌اند، همین است؟

ما در درجه اول آینده فعالیت زنان را در این رشته‌ها هم از حیث سلامتی و هم قهرمانی می‌بینیم. فعالیت زنان در رشته‌هایی که رنک بین‌المللی معتبری ندارند عملا استعدادسوزی به حساب می‌آید.

به طور مثال خیلی از دخترانی که قابلیت‌های جسمانی فوق العاده‌ای دارند، می‌توانند در رقابت‌های معتبر رشته‌های دیگر فعالیت کنند و به جایگاه‌های بین‌المللی بالا دست پیدا کنند تا از امتیاز آن جایگاه در رشد و پیشرفت ورزشی، اجتماعی و تحصیلی خود بهره ببرند.

وزنه برداری می‌تواند یکی از این رشته‌ها باشد. خانم حسینی یکی از قهرمانان وزنه‌برداری ماست که خواستگاهش بدنسازی بود اما به جهت اینکه تحصیل کرده ورزش است، جزئیات را به دقت می‌داند و فضای بین‌المللی فعالیت حرفه‌ای را می‌شناسد و یکی از همین استعدادها است.

رشته‌هایی که دارای رنک و اعتبار بین‌المللی هستند ملاحظات خاصی هم دارند که ورزشکاران مجبور به رعایت آنها هستند. مثلا دوپینگ در وزنه برداری به دقت رصد می‌شود. بنابراین هم سلامت ورزشکاران ما با توجه به چارچوب‌ها و ملاحظات رعایت می‌شود و هم آینده حرفه‌ای آنها تضمین خواهد شد.

قبلا نگاه به وزنه برداری هم خیلی مثبت نبود و مجوز نداشتند. در مورد این رشته هم همین نظر مطرح بود که آینده‌ای نخواهند داشت، چگونه با اطمینان می‌گویید که بوکس و ورزش زورخانه‌ای آینده‌ای برای زنان ندارد؟

جدا از مدال‌آوری بحث سلامت عمومی این رشته‌ها هم برای ما مهم است و توسعه هر رشته‌ای باید با منطق سلامت ورزشکاران هم‌راستا باشد.

فعالیت در برخی از رشته‌ها مستلزم مصرف مکمل‌های ویژه یا نیروزاهای خاصی است که سطح سلامت زنان را به خطر می‌اندازد.

البته برای قشر محدودی هم که به جهت روحیات خاص خود دوست دارند در رشته‌هایی مثل بوکس فعالیت کنند، احترام قائل هستیم اما برای پرداختن به این موضوعات به کلیت جامعه زنان نگاه می‌کنیم نه قشری خاص.

۵۱ رشته ورزشی در حوزه زنان فعال است و با احتساب انجمن‌های ورزشی بالغ بر ۱۰۰ رشته برای فعالیت زنان داریم که می‌توانند در آنها مشغول شوند.

بنابراین در تصویب رشته‌های جدید علاوه بر بحث مدال‌آوری به این موضوع هم توجه داریم که گسترش این رشته در جامعه چه اندازه برای سلامت عمومی زنان تهدید یا فرصت است.

می‌توانیم در مورد مزایا و معایب یک رشته اطلاع‌رسانی و آگاه سازی کنیم اما انتخاب را برعهده متقاضیان بگذاریم.

این اتفاق متاسفانه در خیلی از فعالیت‌های اجتماعی افتاده است اما آیا همه جامعه ما از یک سطح دانش و درک موضوعی برخوردار هستند یا به مراجع علمی دسترسی دارند؟ بنابراین این وظیفه ما به عنوان دستگاه تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز است که فراتر از بخش انتخاب در سطح جامعه، زمینه فعالیت آن رشته را از نظر علمی، منطقی و آسیب‌های اجتماعی بررسی کنیم و سپس در مورد فعال‌سازی آن تصمیم بگیریم.

بنابراین ما به عنوان بخش تخصصی ورزش با اتکا به خرد جمعی و دانشگاهیان حوزه علوم ورزشی وظیفه داریم تمام رویکردها و آسیب‌های فعالیت یک رشته را از نظر فرهنگی، اجتماعی، قهرمانی و همگانی بسنجیم و بعد نسبت به سوق دادن جامعه مخاطب به سمت آن اقدام کنیم.

– در دوره معاونت شما درخواستی از سوی بوکس و ورزش زورخانه‌ای برای فعالیت ارائه شده است؟

درخواست‌هایی شفاهی آمده است. هر دو رشته هم در سطح بین‌المللی فعالیت دارند. در بحث زورخانه‌ای یکسری ملاحظات فرهنگی داریم چون خاستگاه ورزش زورخانه‌ای و فرهنگی در کشور ماست و بعد دنیا از آن الگو گرفته و فعالیت می‌کند.

درخواست‌هایی شده اما در مورد فعالیت زنان تمام ملاحظات فرهنگی، اجتماعی، شرعی، همگانی، قهرمانی و مخصوصا سلامت را بررسی و سپس تصمیم‌گیری می‌کنیم. اینکه صرفاشانس مدال داریم پس فعالیت کنیم را توسعه نمی‌دانم.

 این درخواست‌ها بررسی بیشتری می‌شود یا بر اساس مسائلی که مطرح کردید، جواب از ابتدا منفی است؟

این درخواست‌ها قطعا در جلسات کارگروه مختلف فرهنگی، سلامت و پوشش بررسی می‌شود و نیازمند اخذ تاییدیه‌ از مراجع قانونی است. در این موارد شخص تصمیم نمی‌گیرد بلکه تیمی متخصص که از تمام جوانب موضوع را بررسی و حلاجی می‌کنند، تصمیم‌می‌گیرند.

 لباس ژیمناستیک هم برای حضور در میادین بین‌المللی هنوز تایید نشده است، در معاونت شما نگاه به این موضوع چگونه است؟

ژیمناستیک رشته‌ای پایه است. از نظر من ژیمناستیک، شنا و دوومیدانی رشته‌هایی هستند که حرکت در آنها حرکت کل رشته‌های ورزشی را به دنبال خواهد داشت. اکثر ورزشکاران المپیکی و جهانی ما کسانی هستند که در دوران کودکی و نونهالی این رشته‌ها را تجربه کرده‌اند اما در بحث فعالیت زنان مثل رشته شنا ملاحظاتی وجود دارد.

نگاه ما به ژیمناستیک اینگونه است که آن را پایه‌ای برای آمادگی بدنی خاص جهت ورود به رشته‌های تخصصی دیگر می‌دانیم. بنابراین باید به فعالیت ژیمناستیک زنان در داخل کشور به صورت جدی نگاه شود چون مهد پرورش استعدادهای ویژه برای رشته‌هایی است که افراد در آینده انتخاب می‌کنند.

فعالیت سطح حرفه‌ای و برون مرزی این رشته با توجه به نوع پوشش و نمایش‌های تخصصی اسباب مختلف ملاحظات فرهنگی ویژه دارد که تغییر در آن مستلزم تصمیم مراجع ذیربط است.

ورود زنان به ورزشگاه مطالبه‌ای است که سال‌هاست به صورت جدی دنبال می‌شود. در دوره فعلی در این استا چه اقداماتی صورت می‌گیرد؟

ورود به ورزشگاه مطالبه‌ بخشی از زنان کشور است که مورد بررسی قرار گرفت. یک تجربه خوب هم در بازی با عراق اتفاق افتاد. سعی کردیم با تمام ملاحظاتی که برای آن قائل بودیم ساختار و زیرساخت را آماده کنیم چون با توجه به اهمیت حفظ کرامت اجتماعی و حقوقی زنان شرط اول برای حضور آنها ایجاد فضایی بود که تمامی چارچوب‌های احترام رعایت شود.

برای بازی ایران و عراق پنج جلسه تخصصی و فیزیکی در استادیوم آزادی برگزار کردیم و تمامی مسائل چون محل استقرار زنان، محل محافظت، تامین سرویس بهداشتی باکیفیت، ‌کیفیت بوفه، ‌پارکینگ‌های اختصاصی و دسترسی راحت زنان بررسی شد.

ما در این مورد حتی ۱۸ گیت را به زنان اختصاص دادیم تا در سرمای دی ماه بدون تحمل صف و سرما ورود و خروج داشته باشند و برای جابه‌جایی راحت در استادیوم هم وسیله نقیه فراهم کردیم. خوشبختانه رویداد خوبی بود و خروجی فرهنگی و تبلیغاتی خوبی هم اتفاق افتاد.

 به عنوان معاون ورزش زنان به اتفاقات ورود زنان به ورزشگاه در مشهد واکنشی نشان ندادید.

ابتدا قرار بود بازی ایران و لبنان در مشهد بدون تماشاگر باشد چون در دوره اوج همه‌گیری کرونا بودیم. این تصمیم فدراسیون فوتبال (برگزاری مسابقه بدون تماشاگر) دقیقا ۱۴ اسفند به AFC ابلاغ شد. بعد از اینکه به لطف خدا امیکرون فروکش کرد و به مسابقه نزدیک شدیم با حضور ۳۰ درصدی تماشاگر موافقت شد.

این موضوع که فدراسیون برای حضور زنان در ورزشگاه باید چه تشریفاتی را از قبل پیش‌بینی می‌کرد در حال بررسی است و نتایج آن به زودی در اختیار عامه قرار می‌گیرد اما قبل از اینکه درخواست حضور تماشاگران به شورای تامین برود ما ورزشگاه امام رضا (ع) را بررسی میدانی کردیم.

این مجموعه شرایط خاص مورد نیاز ورود زنان را از جمله ورود و خروج، پارکینگ، محل استقرار، سرویس بهداشتی مجزا، محافظت از محل استقرار نداشت و زمان مناسب و کافی هم برای رسیدن به استانداردها وجود نداشت.

بنابراین از ابتدا بحث حضور زنان در این مسابقه مطرح نبود. حتی در جلسه ششم فروردین با مقام عالی وزارت ورزش و جوانان هم گفتند به دلیل مناسب نبودن زیرساخت امکان حضور زنان وجود ندارد.

برای این بازی تعدادی دعوتنامه در اختیار مراجع اداری استان قرار گرفت که تعدادی از این دعوتنامه‌ها در سطح خانواده و به دست زنان رسیده بود. تعدادی با تصور اینکه برای خانواده‌شان دعوتنامه آمده پس زنان هم مشمول حضور در ورزشگاه هستند به درب ورزشگاه رفتند.

این موضوع به شکل جدی در دست بررسی است. قطعا اتفاقاتی که برای زنان افتاد خوشایند ما نبود و معتقدیم که حقوق و کرامت زنان باید در تمام مجامع ورزشی و غیرورزشی حفظ شود. در بازی ایران و عراق میزبان حدود ۶ هزار زن بودیم و اگر بازی با لبنان هم در تهران برگزار می‌شد قطعا با توجه به تجربیات مثبت خیلی راحت به استقبالش می‌رفتیم.

 فدراسیون برای بازی ایران و لبنان بلیت‌فروشی انجام داده و هزینه از حساب متقاضیان کسر شده بود اما فدراسیون اعلام کرد تنها ۹ بلیت به زنان فروخته شده است، بررسی شما در این مورد چه چیزی را نشان می‌دهد؟

فدراسیون و سامانه برهان مبین هر دو گزارش‌های جداگانه‌ای را ارائه داده‌اند. طبق گزارش برهان مبین که مرجع اصلی بلیت‌فروشی است تنها ۹ بلیت به نام زنان فروخته شده که آن هم به دلیل تشابه اسمی یا خطا در تایید هویتی اتفاق افتاده است حتی مطابق با شنیده‌ها آن بلیت‌ها در زون اختصاصی تماشاگران مرد بوده است.