آلاینده ازن میهمان ناخوانده فصل تابستان کلانشهرها/ ترس از کرونا یا آلاینده ازن؟

به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، هرساله با افزایش دما و گرمی هوا، غلظت آلاینده ازن نیز افزایش پیدا می کند، این موضوع جدیدی نیست بلکه هرساله آلودگی هوا در فصل تابستان گریبانگیر پایتخت نشینان خواهد بود.

سردرد، سوزش چشم ها و التهاب مجاری تنفسی از پیامدهای آلاینده ازن

آلاینده‌ی ثانویه ازن گازی است متشکل از ۳ اتم اکسیژن و یک اتم اکسیده کننده قوی که با وجود نور خورشید و به خصوص در فصل تابستان شدت آن بیشتر می‌شود؛ این گاز زمانی که آلاینده‌های به وجود آمده توسط خودروها، نیروگاه‌ها و… در حضور نور خورشید واکنش نشان می‌دهند ایجاد می‌شود که غلظت آن موجب بروز سردرد، سوزش چشم‌ها و التهاب مجاری تنفسی می‌شود.

این گاز با فلزات به جز طلا، پلاتین و ایریدیوم نیز اکسید می‌شود و مضراتی همچون تشدید بیماری در افرادی که دچار بیماری زمینه‌ای هستند، نفوذ در هر قسمت از بافت ریه، درد قفسه سینه، آلرژی و ایجاد حساسیت‌های پوستی و بسیاری مضرات دیگر دارد.

این درحالی است که مرکز کنترل کیفیت هوای تهران از افزایش غلظت آلاینده ازن در پایتخت خبر داد که محسن روشنی مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: باتوجه به افزایش دمای هوا در تهران پیش‌بینی می‌شود که طی روزهای آینده غلظت آلاینده ازن در این شهر افزایش یابد.

او با اشاره به اینکه از این‌رو در بسیاری از روزهای گرم به‌ویژه در ساعات ابتدایی بعد ازظهر میزان این آلاینده از حد مجاز عبور می‌کند، تصریح کرد: طی سال ۱۳۹۹ در روز دوم خرداد اولین روز آلوده به لحاظ آلاینده ازن ثبت شد و تا روز ۳۰ شهریور ماه که آخرین روز آلوده از این نظر بود، در مجموع ۴۲ روز هوای نامطلوب ثبت شد. در این بین سهم هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ۴۰ روز و سهم هوای ناسالم برای همه افراد دو روز گزارش شده است.

روشنی ادامه داد: البته در برخی از این روزها غلظت آلاینده ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون نیز بالاتر از حد مجاز قرار داشت اما آلاینده شاخص طی تمامی این روزها ازن بود.

مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در ادامه با بیان اینکه بر اساس پیش‌‌بینی‌های هواشناسی دمای هوا در تهران طی روزهای آینده افزایش می‌یابد، گفت: از این‌رو انتظار داریم که از هفته جاری بر میزان غلظت آلاینده ازن افزوده شده و غلظت این آلاینده در پایتخت فراتر از حد مجاز رود.

روشنی تصریح کرد: در چنین شرایطی توصیه می‌شود که کلیه افراد حضور فیزیکی خود را در محیط‌های باز به‌ویژه طی ساعات بعد ازظهر محدود کنند همچنین تاکید می‌شود که گروه‌های حساس مانند اقشار مسن، خانم‌های باردار، کودکان و بیماران قلبی و ریوی در ساعت اوج افزایش آلاینده ازن – از ظهر تا ساعتی پیش از غروب آفتاب – از حضور در محیط‌های باز حتی‌المقدور خودداری کنند.

افزایش آلاینده ازن در فصول گرم سال

در این باره شفیع موسوی کارشناس تحقیقات دفتر حفاظت از لایه ازن، اظهار کرد: مولکول ازن که به عنوان آلاینده ثانویه در شهر‌ها توسط تابلو‌های اندازه گیری نشان داده می‌شود بیشتر اختصاص به دوره گرم سال یعنی زمانی که دمای هوا به تدریج در فصل تابستان افزایش پیدا می‌کند دارد.

وی درباره نحوه کاهش و کنترل این آلاینده گفت: عوامل تاثیرگذار در کاهش آلاینده ازن بستگی به پیش ساز‌های تولید کننده آن دارد که از جمله آن افزایش دمای هواست؛ یعنی اگر دمای هوا کاهش پیدا کند و به حدود زیر متوسط ۲۰ درجه سانتیگراد برسد شرایط باوجود پیش ساز‌های دیگر نظیر NOx‌ها و VOCs برای تشکیل اوزون فراهم نیست.

موسوی افزود: ناکس‌ها (منو اکسید نیتروژن و دی اکسید نیتروژن) و وی او سی‌ها (ترکیبات آلی هوا) که شامل بخارات بنزین نیز می‌شود مواد اولیه‌ی تولید آلاینده‌ی ازن کلان شهرهاست، بنابراین باید این آلاینده‌های اولیه کاهش پیدا کنند تا خطر آلایندگی ازن برطرف گردد.

کارشناس تحقیقات دفتر حفاظت از لایه ازن بیان کرد: معمولا در حدود ساعت‌های ۴, ۵ یا ۶ آلاینده ازن شهر بعد از ساعت اوج تابش و ترافیک به پیک خودش می‌رسد؛ البته ازنی که در لایه‌ی استراتوسفر وجود دارد یعنی جایی حدود ۲۰ کیلومتر بالاتر از سطح زمین و نه جایی که در سطح شهر تنفس می‌کنیم، به عنوان ازن خوب و مثبت محسوب می شود و جلوی تابش اشعه فرابنفش خورشید به زمین را می‌گیرد که باید از این نظر این دو ازن را از یکدیگر مجزا نمود.

وی در ادامه عنوان کرد: همین تابش فرابنفش هم تا حدودی برای تولید ازن آلاینده‌ی شهری تاثیر دارد، یعنی اگر فرایند ترمیم لایه‌ی استراتوسفری صورت گیرد می‌تواند تا اندازه‌ای به کاهش آلاینده‌های ازن شهری کمک کند.

موسوی گفت: خروج ناوگان فرسوده از شهر، انجام طرح کهاب که باعث کاهش بخارات بنزین می‌شود، کاهش نیروگاه‌هایی که داخل شهر هستند، کاهش موتور سیکلت‌های کاربراتوری و افزایش خودرو‌های برقی، خطوط مترو و … باعث می‌شود شهر به شهری پاک، ایمن و سبز تبدیل شود.

عسگر سرمست پژوهشگر  و فعال محیط زیست نیز در این باره گفت: آلاینده‌ی ازن در فصول گرم به وجود می‌آید و چون گازی سمی است خطراتی دارد.

او در ادامه افزود: این آلاینده در زمان تنفس به شکل مستقیم بر همه‌ی موجودات از جمله انسان تاثیر می‌گذارد و می‌تواند موجب به وجود آمدن باران‌های اسیدی شود.

همانطور  که گفته شد ازن باتوجه به غلظتی که دارد می‌تواند برای سلامتی افراد مضر و حتی خطرناک و کشنده باشد، بنابراین در تابستان سال جاری همچون سال گذشته باید علاوه بر ترس از ابتلا به ویروس کرونا از آلاینده ازن و خطراتی که برای سلامتی دارد نیز هراس داشته باشیم. /yjc