خطر خشکسالیِ خاموش!
به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، «کرونا انسان‌ها را می‌کشد و بحران خشکسالی و بی‌آبی حیوانات را» شاید این جمله وصف حال این روزهای کشور باشد که بحران خشکسالی و در زیر سایه شیوع کرونا، هر لحظه مناطق سبز کشور را به منشاء گرد و غبار تبدیل می‌کند. طبق آمار متوسط بارش‌ها در سال آبی ۱۴۰۰، ۱۱۲ میلیمتر بوده است، در حالیکه متوسط بارش‌های سالیانه کشور ما باید ۱۹۲ میلیمتر باشد. یعنی ۴۲ درصد کمتر از حد نرمال طبیعی و این امر می‌تواند زنگ هشدار جدی برای محیط زیست باشد. این موضوع زمانی رنگ و بوی جدی‌تر پیدا می‌کند که بارش‌های بهار امسال حدود ۸۵ درصد زیر حد نرمال بارش های بهاری بوده است. در این میان بسیاری بر این باورند که کم آبی شدید و کم سابقه، فاجعه‌ای است که ایران ۱۴۰۰ را تهدید می‌کند و اگر فکری برای آن نشود در کنار کرونا، فاجعه‌ای زیست محیطی در انتظار کشور است. همچنین طبق پیش بینی کارشناسان، خشکسالی به‌خصوص در نواحی جنوب فارس، هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان تهدید جدی به حساب می‌آید و این خشکسالی می‌تواند سرمنشاء تشدید گرد و خاک با شدت بیشتری در کشور باشد. رودخانه‌ها آرام آرام از طبیعت ایران حذف شده‌اند. گشتی در میان اخبار ده سال گذشته نشان از روند سریع خشکی رودخانه های ایران دارد، تراژدی خشکی زاینده‌رود به عنوان بزرگ‌ترین رود مرکزی ایران تنها یکی از تراژدی‌های آشنا و اخیر است. تنها چند سال پیش رودخانه کشکان یکی از سه رودخانه بزرگ لرستان و سیل خیزترین رودخانه این استان هم خشکید. رودخانه کارون هم که زمانی پر آب‌ترین رود ایران بود امروز به سختی نفس می‌کشد. دبی آب‌کارون ۲۶۰درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته است. مرثیه دریاچه‌ها و تالاب‌ها پرسوزتر است. همان‌طور که کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مازندران گفته است: «۲۵ درصد تالاب میانکاله خشک شده‌اند و این موضوع می‌تواند باعث بروز گرد و غبار شدید در شمال کشور شود.» قصه دریاچه ارومیه که آشنای همگان است، دریاچه هامون که روزی پس از دریاچه خزر و ارومیه سومین دریاچه بزرگ ایران بود از خشکسالی تبدیل به جزیره‌های کوچکی شده است. دریاچه پریشان که بزرگ‌ترین و زیباترین دریاچه آب شیرین داخلی کشور محسوب می‌شد سال ۹۰ بیش از ۹۰ درصد توان انباشت آب خود را از دست داد. وضعیت تالاب انزلی بحرانی است و میزان خشکی‌های تالاب هورالعظیم از میزان آب درون تالاب پیشی گرفته است وضعیت خشکسالی در جنوب و جنوب شرق کشور وخیم‌تر است. خشکسالی در بخش‌هایی ازسیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، هرمزگان و… بی‌سابقه بوده است و همین‌طور مردم استان اصفهان، سال‌هاست که به خشکی زاینده رود عادت کرده‌اند. رودخانه‌ای که فقط برای مردم این استان فقط رودخانه نیست و نقش بسزایی در امورات فرهنگی، گردشگری و اجتماعی این استان دارد.
۳۰۰ دشت ممنوعه
در این میان سفره‌های آب زیرزمینی، به عنوان یکی از مخازن ذخیره آب جهان، در حال از دست دادن ظرفیت‌های خود و خشک شدن است و این خشک شدن ذخایر آب زیرزمینی می‌تواند عواقب جدی، به خصوص در ایران ایجاد کند. بیش از ۳۰۰ دشت از ۶۰۹ دشت کشور حالا به عنوان «دشت ممنوعه» اعلام شده است که در آنها بیش از اندازه از سرمایه ذخیره راهبردی آب استفاده میشود و به همین دلیل، سالانه نزدیک به پنج میلیون مترمکعب بیلان منفی را شاهدیم.
جیره‌بندی آب جدی است
این موضوعات نشان می‌دهد که شمال تا جنوب کشور درگیر بحران خشکسالی است و این امر بر روند آبی پایتخت ایران، با ۱۳ میلیون جمعیت تاثیرگذار بوده است. همانگونه که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرده «در شهر تهران هر فرد به طور متوسط ۲۴۰ لیتر آب در شبانه‌روز مصرف می‌کند که این رقم ۲۰ تا ۲۵ درصد بیشتر از حد استاندارد است هشدار داد مصرف بی‌رویه آب در تهران نوبت‌بندی (جیره بندی) را به دنبال دارد.» بنا بر اظهار نظر محمدرضا بختیاری «از ابتدای امسال تاکنون ۱۰۴ میلیون مترمکعب آب در تهران مصرف شده است.» در این میان احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی پیش بینی کرده که امسال، خشکسالی بی‌سابقه‌ای در انتظار ایران است. خشکسالی کم نظیری که می‌تواند در کنار کرونا، فاجعه جدیدی را برای کشور رقم بزند. وی درباره چرایی وقوع خشکسالی شدید در ایران توضیح داد: «به‌طور کلی کشور ما از گذشته تاکنون نوسانات بارشی شدیدی را تجربه کرده است و طی ۶۰ سال اخیر همواره با ترسالی‌ها و خشکسالی‌ها در ایران دست و پنجه نرم کرده‌ایم البته بخشی از این موضوع به تغییرات اقلیم مربوط است. تغییر اقلیم پدیده‌ای جهانی است که در کشور ما سبب افزایش تعداد سال‌های خشک و افزایش دما شده است.»/آرمان ملی
