بازنده‌ای که به جنگ فضای مجازی می‌آید

به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، قاطبه کارشناسان و صاحب‌نظران عرصه رسانه بر این عقیده‌‌اند که سال‌هاست فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی گوی سبقت را از صداوسیما که عنوان رسانه ملی را یدک می‌کشد ربوده‌اند و در این راه توانسته‌اند خود را به‌عنوان منابع و مراجع به‌روز و دست‌ اول به جامعه بقبولانند. هرچند که مدیران صداوسیما نظر دیگری دارند و از مخاطب ۸۰ درصدی این رسانه صحبت می‌کنند اما امر واقع چیز دیگری است. با این حال صداوسیما نیز برای اینکه از شبکه‌های اجتماعی عقب نیفتد شروع به تولید محتوا در فضای مجازی کرده و در این راستا بودجه کلانی نیز در نظر گرفته است. هرچند اخیرا نمایندگان مجلس طرحی ارائه داده‌اند که مدیریت فضای مجازی در اختیار صداوسیما باشد؛ امری که بیش از مدیریت فضای مجازی بیشتر به دور کردن و حذف رقیب از میدان می‌‌ماند. محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا می‌گوید:«… چرا هر روز نگران این هستیم که دشمن تولیدمحتوا می‌کند و ما این کار را انجام نمی‌دهیم؟ به نظرم مبالغی که این روزها صرف فضای مجازی می‌شود. برای نمونه پول‌هایی که خرج لشکر توئیتری می‌کنند تا به صورت هماهنگ به اشخاص مختلف فحاشی کنند، اگر تاثیرگذار بود مجلس مجددا یک مبلغ بالا به صداوسیما نمی‌داد که خرج این مسائل کنند. این پول‌ها دور ریختن بیت‌المال است.»

۲هزار میلیارد تومان اعتبار برای چه؟!

تلویزیون که در سال‌های نه چندان دور از سوی مردم دارای ارج و قرب بسیاری بود، این روزها برای ایجاد جذابیت و جذب مخاطب، دست به هر کار می‌زند. اما این حواشی مانند بومرنگی عمل می‌کند که به سمت تلویزیون بازمی‌گردد. چون پس از مطرح شدن هریک از این حواشی، مجری یا مهمان مربوطه مجبور به عذرخواهی از مردم می‌شود. در این میان تنها اعتماد مردم است که به این رسانه کمتر می‌شود. به‌طور حتم یکی از دلایل به وجود آمدن این کاستی‌ها، نبود نظارت و مدیریت درست است. کارشناسان رسانه بارها تصریح کرده‌اند این رسانه با بودجه کلان و خیل عظیم نیروی انسانی نتوانسته به‌طور دقیق و کارآمد مورد مدیریت و نظارت قرار گیرد. درحالی‌که صداوسیما خود در بخش محتوا و نظارت با مشکلات متعددی مواجه است، یکی از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰ از تصمیم‌گیری برای مدیریت و نظارت این سازمان بر فضای مجازی خبر داده است. حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر در مجلس با اشاره به نشست کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰ که چند روز پیش برگزار شد، گفت: «اعضای کمیسیون در مصوبه خود مدیریت و نظارت بر محتوای فضای مجازی را به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران سپردند.» «در ادامه اعضای کمیسیون طی مصوبه‌ای ۲هزار میلیارد تومان اعتبار برای تولید محتوا در فضای مجازی تخصیص دادند که براساس جدول تعیین‌شده در اختیار سازمان صداوسیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات سازمان تبلیغات اسلامی و… قرار گیرد.» اما با توجه به اینکه صداوسیما هنوز در مدیریت و نظارت بر برنامه‌های خود دچار ضعف و کاستی است چگونه می‌تواند بر فضای مجازی که مانند اقیانوسی بی‌انتهاست نظارت داشته باشد؟ فضای مجازی که به‌ یکی از رسانه‌های پرطرفدار تبدیل شده است با مدیریت این سازمان به چه سمت‌وسویی خواهد رفت؟ اساسا صداوسیما با از میان برداشتن رقیبش، باز هم می‌تواند اعتماد عمومی و مخاطبان خود را بازگرداند؟ در همین ارتباط با حجت‌الاسلام مهدی شیخ عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دهم گفت‌وگو کردیم. وی از قانونی در همین رابطه خبر داد که در مجلس دهم آماده و به صحن داده شد، اما نوبت به آن نرسید.

صداوسیما فاقد هرگونه نظارت

شیخ درباره مدیریت و نظارت سازمان صداوسیما بر فضای مجازی و پیامدهای آن گفت: در ابتدا باید بگویم که پس از اصلاح قانون اساسی، قانونی برای اداره این سازمان وجود ندارد. شورای نظارتی بر صداوسیما وجود دارد، اما خود این سازمان به آن اهمیت زیادی نمی‌دهد و بر این باور است که شورای نظارت استطلاعی است. این مساله، معضل خیلی بزرگی است به‌ویژه رهبر معظم انقلاب بارها تصریح کرده‌اند صداوسیما زیر نظر من نیست و فقط رئیس این سازمان را تعیین می‌کنم. به عبارت دیگر در رابطه با این سازمان به غیر از این اتفاق، کار دیگری زیر نظر رهبری انجام نمی‌شود. کمیسیون فرهنگی در مجلس دهم، چند طرح را بررسی کرد و به صحن مجلس رساند که اگر تصویب و اجرا می‌شد مشکلات شورای نظارت بر صداوسیما حل می‌شد. البته این سازمان هم در برابر آن بسیار مقاومت کرد. در هر صورت مساله‌ای که در حال حاضر وجود دارد اینکه صداوسیما فاقد هرگونه نظارت عملی و موثر است که خود این قضیه می‌تواند منشأ مشکلات بسیاری باشد. به عبارت دیگر، شاید هنوز این مشکلات مشخص نباشند اما به یکباره برملا می‌شوند. وی افزود: اگر نظارت بر فضای مجازی را که وظیفه وزارت ارشاد است به صداوسیما ارجاع دهیم مشخص نیست چه اتفاقاتی از پس آن رخ دهد. در هر صورت فکر نمی‌کنم که طرح مناسبی باشد.

مدیریت و نظارت بر فضای مجازی؟

به‌جرات می‌توان گفت فضای مجازی به رقیبی جدی برای تلویزیون تبدیل شده است. یک برنامه اینترنتی از بسیاری از برنامه‌ها و مجموعه‌های این رسانه به مراتب بیننده بیشتری دارد. گفته می‌شود که سازمان صداوسیما با مدیریت و نظارت بر فضای مجازی می‌خواهد رقیب اصلی خود را از میان بردارد. در این زمینه حجت‌الاسلام شیخ بیان کرد: با این مساله کاملا موافقم. یکی از دلایلی که باعث می‌شود به مدیریت و نظارت صداوسیما بر فضای مجازی کشور موافق نباشم این است که در مسائل اقتصادی و غیراقتصادی، فضای مجازی برای صداوسیما یک رقیب کاملا جدی است. مصلحت نیست که این فضا به دست صداوسیما بیفتد. وی اضافه کرد: امیدوارم کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم هر چه سریع‌تر قانون اداره صداوسیما را به تصویب برساند تا بسیاری از مشکلات این بخش حل شود. قانونی در مجلس دهم آماده شد و در نوبت صحن بود که نوبت به آن نرسید. کمیسیون فرهنگی مجلس بررسی‌های این قانون را به پایان رسانده بود. حتی توسط خود صداوسیما، دستگاه‌های کارشناسی مربوطه و همه نهادهای مرتبط نیز بررسی شده بود. امیدواریم که این قانون زودتر تصویب شود تا صداوسیما هم به‌زودی از این بلاتکلیفی بیرون بیاید.

به صداوسیما چه ربطی دارد؟

روز گذشته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در رابطه با طرح نمایندگان مبنی بر اینکه مدیریت فضای مجازی به صداوسیما داده شود، گفت: «مدیریت فضای مجازی چه ربطی به صداوسیما دارد. من در جریان بحث نمایندگان نیستم.» اظهارات رئیس دفتر رئیس‌جمهور حاکی از دو مساله است؛ اول اینکه این تصمیم مجلس نسبتی با اختیارات صداوسیما و قواعد حکمرانی ندارد. دوم اینکه مجلس بدون مشورت با شورای عالی فضای مجازی به ریاست رئیس‌جمهوری چنین تصمیمی را اتخاذ کرده است. بدون شک مجلس حق دارد بدون نظرخواهی از دولت تصمیمات مدنظر خود را در حوزه قانون‌گذاری اخذ کند اما این مشورت نکردن، نشان‌دهنده وجود ضعف کارشناسی در این طرح است. باید دید آیا در نهایت خواست مردم و نظر صاحب‌نظران تعیین‌کننده سرانجام فضای مجازی خواهد بود یا خواست و اراده مجلس اصولگرا پیروز می‌شود. /آرمان ملی