وقتی اعداد سخن می‌گویند!
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، گزارش وزیر نفت به جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری گویای اعدادی بزرگ و خیره‌کننده است؛ آن هم برای کشوری که صنعت نفتش «سیبل» تحریم‌های سنگین و فلج‌کننده دونالد ترامپ قرار گرفت؛ اگرچه نتوانست مانع رشد صادرات فرآورده‌های نفتی ایران به میزان ۴ برابر گذشته شود! در واقع در یک جمله صادرات فرآورده‌های نفتی ایران از ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تن در سال ۱۳۹۱به حدود ۲۳ میلیون تن در سال ١٣٩٨ رسید و ظرفیت پالایشی ایران از یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز در سال ٩١ به حدود ۲ میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز ارتقا یافت. تولید بنزین از ۴۹ میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر در سال٩١ به ۱۰۷میلیون لیتر در روز در ۱۳۹۸رسید. تولید نفت گاز از ۹۴میلیون لیتر در روز در سال ۱۳۹۱ به ۱۱۳میلیون لیتر در روز در سال٩٨ خورشیدی رسید و همه اینها در حالی رخ داد که ظرفیت تولید بنزین با کیفیت یورو ۴ و ۵ کشور از صفر در سال ۱۳۹۱ به بیش از ۷۶میلیون لیتر در روز در سال ۱۳۹۸ بهبود یافت.
شاید همین اتفاقات و دستاوردها هم بوده که باعث شده تا اسحاق جهانگیری خطاب به زنگنه جمله‌ای را بگوید که شاید در کنار انواع هجمه‌های خسته‌کننده بدخواهان و مانع تراش‌ها رفع‌کننده خستگی او طی سالهای نفس‌گیر نفتی ایران بعد از خروج آمریکا از برجام باشد. معاون اول رئیس جمهوری با گفتن اینکه “نیاز به توضیح نیست. ارقام به خوبی سخن می‌گویند… این اقدام‌های ارزنده در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد.” شاید ماندگارترین ستایش یک مقام ارشد دولت از یک وزیر کابینه آن هم وزیر نفت که تامین‌کننده منابع مالی کشور است را ثبت کرد!
لذا در همین رابطه با حمیدرضا شکوهی، کارشناس انرژی در مورد چرایی این ستایش خاص وزیر و دلایل توفیق وزارت نفت در سالهای اخیر گفتگویی کرد که وی هم در بدو سخنانش به خبرنگار ما می‌گوید: در خاص بودن دستاورد وزارت نفت طی سالهای اخیر و دوران وزارت نفت آقای بیژن زنگنه تردیدی نیست.
وی گفت: از زمانی که دولت آقای روحانی مستقر شد تنها با نگاه به وضعیت حوزه نفتی مشخص است که تا سال ۹۴ تحریم بودیم و از سال ۹۴ که برجام محقق شد، بدون تحریم در سالهای ۹۴ و ۹۵ دوران خوبی تجربه شد.شکوهی می‌افزاید: حتی ایران در سال ۹۵ به رشد اقتصاد بی‌نظیر در کشور و کم نظیر در جهان دست یافت، در حالی که رشد اقتصادی ما در بخش‌هایی مانند کشاورزی صفر بود. در واقع آنچه باعث تحقق این رشد اقتصادی شد، صادرات نفت در مدت کوتاه پس از لغو تحریم‌های بعد از برجام بود.
شکوهی با بیان اینکه عده‌ای حتی در داخل دگرگون شدن شرایط صادرات نفتی ایران را جدی تلقی نمی‌کردند و آن را ممکن نمی‌دانستند تصریح می‌کند: با وجود همه این بدبینی‌ها ایران قدرتمندانه به بازار جهانی نفت برگشت و حتی به مرز تولید ۴ میلیون بشکه در روز و صادرات بیش از ۲ میلیون در روز دست یافت.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه حتی در آن مقطع زمانی عده‌ای خلط مبحث هم می‌کردند که دولت چرا روی صادرات نفت سرمایه می‌کند و روی فرآورده‌های نفتی سرمایه‌گذاری نمی‌کند، تاکید می‌نماید: این در حالی است که امروز کشورهای روسیه، آمریکا و عربستان هم از صادرات نفت جهت برخی مناسبات بین‌المللی استفاده می‌کنند و در واقع اینها را در کنار هم بصورت مکمل می‌بینند.
وی با بیان اینکه ما در سالهای اخیر شاهد افزایش تولید بنزین از سوی پالایشگاه ستاره خلیح فارس بوده‌ایم می‌گوید: متاسفانه منتقدان آقای زنگنه اطلاعات غلطی درباره این موضوع می‌دهند. آقای زنگنه هنگامی که روی کار آمد در سال ۹۲ نامه‌ای نوشت که پالایشگاه «ستاره خلیج فارس» با سطح پیشرفتی که دارد، نیازمند بودجه است؛ چرا که پیشرفت کلی پالایشگاه در سال ۹۲ بیش از ۶۰درصد بود. اما دو نکته در این میان حائز اهمیت بود و آن اینکه اولا این پالایشگاه باید تا قبل از سال ۹۱ افتتاح می‌شد (یعنی دو سال قبل از پایان دولت احمدی‌نژاد). نکته دوم اینکه پیشرفت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در بخش اصلی بر اساس ارقام خود دولت احمدی‌نژاد با وجود شرایط قیمتی بهتر نفت و تحریم‌های سبکتر فقط ۳۵ درصد بود! یعنی پروژه با ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی در اختیار دولت جدید و وزارت نفت دوران زنگنه قرار گرفت. آن ۳۵درصد هم شامل خطوط لوله، آبگیرها، زیرسازی و مهندسی پایه بود که با احتساب جداگانه بخش عملیاتی فقط ۳۵ درصد بود؛ اما در نهایت آن پروژه به نتیجه رسید و ایران در تولید بنزین خودکفا شد.
شکوهی در ادامه با بیان اینکه دستاورد حاصله به قدری بود که نه تنها امروز ایران با تولید نزدیک به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز خودکفا شده و مصرف ما کمی بیش از ۷۰ میلیون لیتر است، تصریح می‌کند: ما در سالهای قبل از ۹۶ و ۹۵ که پالایشگاه ستاره خلیج فارس هنوز افتتاح نشده بود، تولیدمان پایین‌تر از این میزان بود و حتی نیاز به واردات داشتیم، لذا انصافا این عدد مهم و بزرگی است و حتی امروز از صادرات بنزین به کشورهای همسایه هم استفاده می‌کنیم.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه هر فرد منصفی شاهد تحولات و اتفاق‌های بزرگ در حوزه نفت و گاز( گازوئیل) و حوزه پالایش هم هست و شاید منتقدان فراموش کرده‌اند که در دوره قبلی حتی یک پالایشگاه به مرحله بهره‌برداری نرسید اظهار می‌دارد: با کنار هم گذاشتن این وضعیت در کنار تحریم‌های شدید و فلج‌کننده بی‌سابقه باید توجه داشت که حتی در دوران احمدی‌نژاد هیچ وقت آمریکا نخواست که صادرات نفت ایران را به صفر برساند.
وی با استناد به تصمیم شورای امنیت ( و نه فقط آمریکا) که قرار بود از مرداد ۹۲ صادرات نفت ایران را به صفر برساند اضافه می‌کند: «اما الان در سالهای اخیر که دونالد ترامپ عزم به صفر کردن صادرات نفت ایران کرد، نفت صادر نشده یا کمتر صادر شده در بخش پالایش و پتروشیمی مورد استفاده قرار گرفت. ضمن اینکه از میعانات گازی پارس جنوبی برای پالایشگاه ستاره که بر مبنای میعانات گازی طراحی شده استفاده گردید. البته بالا رفتن کیفیت بنزین هم اثر داشت و آنچه به عنوان آلودگی در کلانشهرها دیده میشود حاصل سوخت مازوت نیروگاهها یا سوخت گازوییل در کارخانجات است.»
شکوهی در خصوص دلایل و رمز و رموز توفیق وزارت نفت زنگنه در نیل به چنین دستاوردهای خیره کننده‌ای را این واقعیت برشمرد که در واقع ما در کشورمان با وجود داشتن اسناد بالادستی در حوزه انرژی نگرش کلان و یکسانی حاکم نیست و همین مسئله مدیریت را سخت می‌کند.
وی در ادامه با بیان اینکه هنوز در کشور ما توافق بر سر این موضوع نیست که آیا باید نفت صادر کنیم یا فرآورده‌های نفتی، می‌گوید: با جستجویی ساده در اینترنت مشخص میشود که عمده مباحث منتقدان و معترضان نیز سیاسی است تا فنی و اقتصادی. حتی بسیاری از اظهارنظرکنندگان چه بسا یک بار هم درباره پالایشگاه مطالعه نداشته باشند.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه این اختلافات نشان می‌دهد در کشور ما سندهای چشم‌انداز و بالادستی هرچقدر هم خوب طراحی شده باشد، اما نتوانسته چشم‌انداز واحد و کلانی را بین همه بخش‌های حاکمیتی بصورت یکسان انسجام بخشد تصریح می‌کند: با وجود همه این تفاسیر دلیل توفیقات این دوره را بیشتر ناشی از برخی مدیران وزارت نفت و نه همه آنها که عملکرد مثبتی داشتند می‌توان تفسیر کرد.
وی دلیل دیگر توفیقات وزارت نفت را شخص زنگنه عنوان می‌کند که با سابقه‌ترین وزیر نفت اوپک است. شکوهی در این رابطه توجه مخاطبان و خوانندگان نظراتش را به دقت نظر در مورد کشوری مانند ایران معطوف می‌کند که تمام وزیران و مدیران آن در مجامع بین‌المللی تغییر می‌کنند.
شکوهی می‌افزاید: ما در دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به مدت یکسال رئیس گروهی اوپک بودیم ( هنگامی که ریاست اوپک به صورت سالانه و دوره‌ای می‌چرخید) شانس ما به زمانی خورد که علی‌آبادی به عنوان سرپرست وزارت نفت و آن هم بدون سابقه یک روز وزیری به عنوان رئیس اوپک در این جایگاه حاضر شد که برای همه بسیار عجیب بود!
وی با بیان اینکه در همان یکسال ریاست ایران یک بار علی‌آبادی و بار دیگر رستم قاسمی این ریاست را دست به دست کردند اظهار می‌کند: همین رویکرد نشان می‌دهد که چقدر مشکل جدی وجود داشت؛ اما در این دوره، زنگنه به عنوان با سابقه‌ترین وزیر اوپک مورد احترام خبرنگاران بین‌المللی هم هست.
شکوهی در تبیین دیدگاه خود در این رابطه می‌گوید: زنگنه وزیری است که با وجود اینکه ایران دیگر بشکه‌های تعیین‌کننده نفتی ندارد و قاعدتا حرف وزیرانی خریدار دارد که بیشترین میزان صادرات بشکه‌های نفتی را دارند، اما نگاهی به توجه خبرنگاران خارجی به توییت‌های آقای زنگنه گویاست که او هوشمندانه و مدبرانه از تجربه‌اش استفاده کرده و با وجود مانع‌تراشی‌ها و تعاملاتی هم که با مجلس داشته است و حتی برخی مدیران هم حمایت لازم را از او نداشتند تا از انتقادات دور بمانند اما توانست دستاوردی تاریخی از دوران مدیریتی خود به یادگار بگذارد. /آفتاب یزد
