سالمندانی که افسرده و فقیر هستند
خبرمهم: ایران در سال‌های آتی با رشد سریع جمعیت سالمندان مواجه است که این امر فراهم کردن خدمات مناسب و مبتنی بر نیازهای خاص جمعیت سالمندان را ضروری می‌سازد.
به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، نمودار جمعیتی کشور نشان می‌دهد که حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می‌دهند و طبق پیش‌بینی‌ها در سال‌های آینده شاهد افزایش نرخ جمعیت سالمندان کشور هستیم. درواقع ۳۰ درصد از جمعیت کشور را تا ۳۰ سال آینده سالمندان تشکیل می‌دهند.
۸ میلیون نفر سالمند!
برخی مطالعات بیانگر این است که ایران از نظر وضعیت بهزیستن و حال خوب سالمندان از میان ۹۷ کشور در رتبه ۶۴ قرار دارد. طبق آمار برآوردی مرکز آمار ایران، از جمعیت ۸۳ میلیون نفری کشور ۱۰ درصد معادل ۸ میلیون نفر سالمند هستند.
طبق پیش‌بینی‌های انجام شده جمعیت سالمندی در سال‌های آینده در حال افزایش است.سیدحسن موسوی چلک-رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران اعلام کرده است که براساس برآوردهای صورت گرفته تا سال ۲۰۵۰ به ازای هر سه نفر، یک نفر بالای ۶۰ سال سن دارد. همچنین گفته‌های حسام‌الدین علامه رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان نیز حکایت از این دارد طبق ترسیم آینده‌نگارانه‌ای که صورت گرفته سال ۱۴۲۱ مجددا جمعیت سالمندی به ۲۰ درصد می‌رسد و پیش‌بینی میشود در سال ۱۴۳۵ جمعیت سالمندی از ۳۳ درصد عبور می‌کند.
امنیت درآمدی سالمندان!
احمد دلبری- رئیس انجمن علمی سالمندشناسی ایران با استناد به نتایج مطالعه‌ای که در سال ۹۵ توسط مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و سازمان بازنشستگی کشور تحت عنوان شاخص دیده‌بان سالمندی در ایران انجام شده، وضعیت سالمندان را در حوزه‌های ظرفیت و توانمندسازی و امنیت درآمدی چندان مطلوب عنوان نمی‌کند.
این نگرانی وجود دارد که با توجه به نرخ بالای رشد سالمندان، در آینده امنیت درآمدی آن‌ها بیش از اکنون با خطر مواجه شود و ما با سالمندان فقیر مواجه شویم. همچنین در مطالعه‌ای درباره وضعیت بهزیستن و حال خوب سالمندان، ۹۷ کشور مورد بررسی قرار گرفته‌اند که ایران در رتبه ۶۴ قرار دارد و کشورهای سوئیس، نروژ و آلمان به ترتیب رتبه‌های اول، دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند.
نرخ فقر سالمندان ۲ برابر غیرسالمندان
بر اساس مطالعات انجام گرفته، تنها ۴۵ درصد از سالمندان مستمری بگیر هستند و حدود ۵۵ درصد از سالمندان مستمری بازنشستگی نمی‌گیرند لذا سالمندان ایرانی امنیت درآمدی خوبی ندارند و در حال حاضر نرخ فقر در سالمندان ایرانی دو برابر غیر سالمندان است و همچنین براساس آمارها ۱۵ درصد از سالمندان تنها زندگی می‌کنند؛ تنهایی و انزوای سالمندان مسئله بسیار مهمی است که باید سازمان‌ها و وزارتخانه‌های حوزه اجتماعی به این موضوع توجه داشته باشند.زیرا انسان ها مدت زمان زیادی در دوران بازنشستگیبه سر می‌برند.
اصلاح فرآیند بازنشستگی در کشور!
رئیس انجمن علمی سالمند شناسی معتقد است باید فرآیند بازنشستگی در کشور اصلاح شود. او در همین خصوص می‌گوید:« دولت از اینکه افراد را یک شبه بازنشسته می‌کند باید برحذر باشد، چراکه بازنشستگی می‌تواند طی فرآیند یک تا ۲ ساله انجام شود. در واقع افراد باید آموزش‌های لازم را برای چگونگی سپری کردن دوره بازنشستگی دریافت کنند و این دوره را پایان کار و زندگی ندانند، همچنین باید شبکه‌های اجتماعی نیز در این خصوص بازسازی شود، زیرا با بازنشستگی، شبکه‌های اجتماعی دوران اشتغال و دوستان و خانواده از بین می‌رود و لازم است این شبکه‌ها ترمیم شود. »
۸۳ درصد سالمندان سالم اند!
حسام‌الدین علامه، رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان ، نیز ضمن ارائه آماری از وضعیت سالمندان بیان کرد:« از نظر وضعیت سلامتی، حدود ۸۳ درصد از سالمندان سالم، ۱۱ درصد دارای بیماری مزمن و ۵ درصد (۴۰۰ هزار نفر) به نوعی وابسته به تخت و مراقب هستند. باتوجه به بحث سلامت به ویژه خدمات بستری، پوشش بیمه پایه‌ای کامل برای سالمندان وجود دارد، اما پوشش بیمه‌های مکمل به دلیل اینکه مربوط به دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف است، آمار تکمیلی در اختیار وجود ندارد. »
۹۰ درصد حقوق شاغلین را بازنشسته‌ها داشته باشند!
دکتر علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس در پاسخ به این که باتوجه به نرخ بالای تورم و رشد جمعیت در آینده ما شاهد سالمندان فقیر خواهیم بود، تبعات این پدیده برای جامعه چه خواهد بود؟ یزد گفت: « اولین مشکل این است که حرکت جامعه به سوی سالمندی است.
از دو بعد می‌توان به این قضیه نگاه کرد: فردی یعنی درباره فرد سالمند صحبت کنیم و بعد مهم‌تر مشکلات و مسائل جامعه ماست زیرا تا سال ۱۴۲۰، ایران یکی از سالمندترین کشورهای دنیا میشود.در بعد فردی، یکی از شایع‌ترین و رایج‌ترین مسائل بین سالمندان، افسردگی ناشی از نبودن در محیط کار است زیرا این فرد در دوره ای، توانمندی داشته است و الان قادر به انجام آن کار‌ها نیست و بالاجبار خانه نشین شده است اینگونه احساس بی‌فایده بودن دارد و دلیل دوم بیماری‌هایی است که در سالمندی فرد به آن‌ها دچار میشود.
دلیل آخر می‌توان به سندروم آشیانه خالی اشاره کرد زیرا فرزندان مستقل شده‌اند و خانه خالی مانده است و همه این مشکلات با مسائل اقتصادی گره می‌خورند. در جامعه ما تامین اجتماعی به معنای بیمه‌های بهداشتی درمانی، تقریبا معنا نمی‌دهد یعنی درجامعه چنین خدماتی وجود ندارد و اولین پیامدی که برای فرد ایجاد می‌کند افسردگی است و فرد باید توانایی پرداخت مخارج درمان را داشته باشد و همچنین پایین بودن توان اقتصادی برای خدماتی که او را در چشم اطرافیان بزرگ نشان می‌دهند مانند: عیدی دادن، میهمانی گرفتن و کادو دادن.
علاوه بر این موارد مسائل مالی باعث می‌شوند سالمندان به کنج عزلت بروند یعنی سعی می‌کنند میزان ارتباطشان را با دیگران کاهش دهند زیرا هرگونه ارتباطی هزینه بر است و نیاز به بودجه خاصی دارد و اینگونه شیب صعودی افزایش افسردگی و به تبعش وسواس فکر و انواع اختلالات و بیماری‌های دیگر در این افراد افزایش پیدا می‌کند. همچنین در سطح کلان وقتی ما با جامعه‌ای مواجه هستیم که بخش بزرگی از آن را بازنشسته تشکیل داده است طبیعتا صندوق بازنشستگی توان پاسخگویی به چنین جمعیتی را ندارد خود این قضیه دو پیامد بسیار مهم دارد:
خود بازنشسته‌ها به زیر خط فقر می‌روند و پیامد منفی دوم برای افرادی است که امروز شاغل هستند و وضعیت اقتصادی بهتری دارند و وقتی به بازنشسته‌های امروز نگاه می‌کنند آن‌ها را آیینه‌ای برای شاغلین امروز می‌دانند در نتیجه دلسوزی برای شغل خود به شدت کاهش پیدا می‌کند و از ترس اینکه در آینده مثل بازنشسته‌های فقیر امروزی بشوند آن‌ها راغب به فعالیت‌هایی همچون:
رشوه، اختلاس و دزدی می‌شوند. البته دولت تصویب کرده است از مهرماه امسال ۹۰ درصد حقوق شاغلینبازنشسته‌ها داشته باشند این خبر خوبی است اما کافی نیست. به نظر من باید کل دولت، برنامه‌های جدی داشته باشد برای بازنشسته‌هااز جمله: تبدیل صندوق‌های بازنشستگی به موسسات تولیدی و به این وسیله میزان حقوق بازنشسته‌ها را بالا ببرند و هزینه خدمات حاشیه‌ای مانند مسائل پزشکی و پیراپزشکی را کاهش دهند.»
نرخ بیکاری دورقمی امروز
در همین خصوص هادی حق شناس اقتصاد دان گفت:« طبیعتا همه انتظار دارند که دولت وقت پیگیر بخشی از این کمبود‌ها باشد مانند خدمات درمانی. اگر دولت در آن مقطع مشکل درآمدی نداشته باشد می‌تواند پاسخگو باشد ولی اگر مشکل منابع وجود داشته باشد قادر به پاسخگویی نیست همچنان که اگر امروز نرخ بیکاری دو رقمی است افراد این گروه از دو دهه گذشته به وجود آمده‌اند و امروز بیکار تلقی می‌شوند و سی سال بعد هم وارد سن سالمندی خواهند شد تا آن مقطع زمانی دولت، زمان دارد که برخی از نیازهای سالمندان را مهیا کند مانند تقویت خدمات درمانی و صندوق‌های بازنشستگی. »/آفتاب یزد
